Van’da birçok kez temel atma töreniyle açılışı yapılan ve iktidarın her seçim propagandasına dönüştürdüğü "Van Çevre Yolu" projesi, 14 yıldır tamamlanmadı. Projeyle, yeni çevre yolu Artemêt (Edremit) ilçesinden başlayarak, şehir merkezinin doğusundan Erdîş (Erciş) yoluna bağlanacak. Buradan da Kurubaş mevkisinden Colemêrg yoluna; Beyüzümü mevkisinden ise Qelqelî (Özalp)-Serav (Saray)-Kapıköy Sınır Kapısı yoluna bağlanması hedefleniyor. Ancak yolun büyük bölümü halen yapılmadı.
Yol yapılmadığı gibi yol güzergahında bulunan yurttaşlar da mağdur ediliyor. Çevre yolunun kapsadığı alanlarda kalan araziler, İmar Kanunu'ndaki 18’inci Madde uygulanarak, hak sahiplerinin muvafakati aranmadan kamulaştırıldı. Bazı yurttaşların arazilerinin tamamına, bazılarının ise yolun kapsadığı alanın büyüklüğü oranında el konuldu. Arazilerinden yol geçirilen yurttaşlara, kentin farklı noktalarında bulunan hazine arazilerinden pay verildi. Bu yapılırken, birden fazla kişi aynı alanda bulunan arazilere ortak edildi.
Tam olarak kaç hak sahibinin mağdur edildiği bilinmiyor. Ancak bu sayısının yaklaşık 6 bin olduğu belirtiliyor. Mağdur edilen hak sahipleri, hem ellerinde kalan arazilerde hem de kendilerine verilen arazilerde bir tasarrufta bulunamıyor. Açılan davalar ve yapılan başvurular da sonuç vermeyince hak sahipleri isyan etme noktasına geldi.
UYGULAMA SONRASI ORTAKLARI ÇOĞALDI!
Rêya Armûşê ilçesine bağlı Karşıyaka mahallesinde yaşayan Abdülkerim Sürücü, mağdur hak sahiplerinden birisi. Wan’da 2011'de yaşanan deprem sonrası imar değişikliği adı altında tapulu arsalarına başkalarının ortak edildiğini belirten Sürücü, "Tapulu arsama resmi kurumlar ortak edilmiş. İtirazda bulundum ancak bir çözüm bulamadım. Bir yılda arazilerimize 3 kez 18’inci Madde uygulandı. Kanunlar ve yasalar burada geçerli olmuyor. Bu madde ile birlikte arsama 4 kişi ortak olmuş. Yine mahallenin yolu imarda yol olarak görünmüyor. Bu yol kapatılırsa hiçbirimiz evimizden çıkamayacağız. Kayyım döneminde defalarca yetkilere başvurdum ama muhatap bulamadım. Her defasında bize ‘Ankara’ya gidin’ denildi" şeklinde konuştu.
Mağduriyetlerinin giderilmesi için muhatap aradıklarını ifade eden Sürücü, "Komşumuzun şu an oturduğu eve 8 ortak çıkarmışlar. İki ay önce diğer komşum kendi dükkânını tekrardan satın almak zorunda kaldı. Bizler şu an seçilmiş belediye eşbaşkanlarımızdan bu mağduriyetlerin giderilmesini istiyoruz. Burada en ufak bir yağmurla birlikte sel oluşuyor. Mahallede bulanan dere bataklık alan. Buna rağmen imara açıldı. Bu bir rant anlayışı ve ganimete çökme zihniyetidir" diye kaydetti.
MAHALLELİ ÇÖZÜM BEKLİYOR
Mağdurlardan Şükrü Kutlu, yaşadıkları mağduriyetin giderilmesini istedi. Kutlu, "Bir eve bile 7 ortak çıktı. Bu mahalle kimsesiz bırakıldı. Yetkililerin gelip bu imar sorununa bir çözüm bulması gerekiyor. Çevre yolu nedeniyle evlerimizin kapısındaki yolu bile iptal etiler. Yol olmadığı için bizleri aşağıdaki yola yönlendirdiler. Madem bu imar yasasını getirdiler bize de çözüm bulsunlar. Komşum kendi evini yeniden satın almak zorunda kaldı. Yıllardır bin bir emekle yaptığımız ev ve tapulu arsaları elimizden almak istiyorlar” şeklinde konuştu.
Tüm mahallenin mağdur edildiğini ifade eden Ayşe Kasap, “Mahallenin kullandığı yola ‘çıkmaz sokak’ deniliyor. Bu nedenle ne bir yol ne bir kanalizasyon ne de başka bir şey yapılıyor. Yarın evlerden birinde yangın çıksa ya da bir afet olursa araçlar bu evlere nasıl ulaşacak? 10 yıldır bu mağduriyeti yaşıyoruz. Bu sorunun artık çözülmesini istiyoruz” dedi.
Rüştü Bilek, "7 yıl önce kendi emeklerimle yaptığı evime şu an başkaları ortak edilmiş. Evime 36 kişi ortak edilmiş. Biz kayyım döneminde itirazlarımızı bütün yetkili yerlere yaptık. Ama sonuç alamadık. Müstakil tapularımızı istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Mahalle sakinlerinden İskan Elter ise, şu sözlerle tepkisini dile getirdi: "Benim 12 yıl önce aldığım müstakil tapu 5 parçaya bölünerek, 36 kişi ortak edilmiş. Kayyım döneminde birçok yere başvurduk. Ancak kimse ilgilenmedi. Bizler çok mağduruz. Bu sorun mahallenin tümünde var. Bizler tapularımızı istiyoruz” dedi.
18'NCİ MADDEYE DAİR
18 Madde uygulaması, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. Maddesine dayanılarak yapılmakta. 18. Madde uygulaması ile imar sınırları içinde bulunan üzerinde bir yapı olan ya da olmayan arsalar, araziler, hak sahiplerinin rızası alınmaksızın bir uygulamaya tabi tutulmaktadır. Bu uygulama ile mevcut ada ve parseller yeniden düzenlenerek, imar planında belirlendiği şekilde ayrılmakta ya da birleştirilmektedir. Bu uygulama yapılırken arsa ve arazi sahiplerinin taşınmazlarına düzenleme ortaklık payı adı verilen işlem ile yüzde kırkına kadar bedelsiz el konulabilmektedir. El koyma işleminde üst sınır yüzde kırktır. Bu oran yüzde yirmi, yüzde otuz ya da daha az olabilir.
MA / Mehmet Güleş