AKP hangi il ve ilçelere 'seçmen' taşıyor?

Gazetecilere Yönelik Saldırılara Tepki: 14 Baro Soruşturma Başlatılmasını Talep Etti

14 Mayıs 2023 seçimlerine bakıldığında ise söz konusu yerleşim yerlerinden 23'ü, bir süre önce ismi DEM Parti olarak değişen Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) ezici bir şekilde birinci parti olarak çıktı. AKP ise sadece 1 kentte seçimleri önde götürdü.

İktidarın, 2019 yerel seçimlerinde müdahale ettiği il ve ilçelerdeki duruma bakıldığında şöyle bir tablo önümüzde çıkıyor:

1- ÇELÊ

Colemêrg'in Çelê (Çukurca) ilçesinde 2019 yerel seçimlerinde taşımalı asker ve polisler ile seçmen üzerindeki baskı nedeniyle seçim AKP lehine sonuçlandı. AKP, 2 bin 522 oy alarak belediyeyi kazandı. HDP ise, bin 428 oy aldı. AKP'nin aldığı oyların bir kısmı taşımalı asker ve polis oylarından oluşurken, birçoğu da tehditlere maruz kalan seçmenlerden oluştu.

14 Mayıs seçimlerinde ortaya çıkan tablo da bu durumu net bir şekilde ortaya koydu:

* DEM Parti (Yeşil Sol Parti ismi ile seçime girilmişti): 2 bin 44

* AKP: Bin 49

* CHP: 473

* MHP: 383

DEM Parti, son seçimlerde kent merkezinde AKP'ye 995 oy fark attı.

14 Mayıs'ta kent merkezi ve bağlı köylerinde toplam seçmen sayısı 11 bin 348'di. Ancak 5 aylık süreçte bu sayı 2 bin 530 (yüzde 22,29) artışla, 13 bin 878'e yükseldi.

Bu seçmenlerden kaçının yeni seçmen, kaçının ise taşınan seçmen (asker, korucu, asker, memur) olduğu bilinmiyor. Ancak yaşanan artışın büyük oranda kent merkezini kapsaması sözkonusu. (diğer 24 kent için verdiğimiz veriler için de bu durum geçerli). Bu da taşınan kişilerin önümüzdeki seçimlerde merkez belediye seçimi için oy kullanacaklarını gösteriyor. Böylece sonuçların değişme riski ortaya çıkıyor.

2- ŞEMZÎNAN

2019 seçimlerinde AKP, 3 bin 457 oy aldı. HDP, 3 bin 303 oy aldı. Aradaki fark 154 oy oldu. Seçime hem taşımalı oylar hem de memur ve koruculara dönük baskılar etki etti.

14 Mayıs seçimleri şöyle sonuçlandı:

* DEM Parti: 4 bin 454

* AKP: 2 bin 47

* CHP: 485

* MHP: 188

Son seçimden Ekim ayına kadar seçmen sayısı 27 bin 303’ten 30 bin 287’e yükseldi. Bu değişim, yüzde 10,93’e tekabül ediyor. 2 bin 984’lük artışın büyük bölümünün kent merkezinde yaşandığı tahmin ediliyor.

3- ŞIRNEX MERKEZ

AKP’nin 2019 seçimlerinde hedeflediği kentlerin başında geldi. İl-ilçe tartışmaları, kömür ocaklarının durumu, işten çıkarma, hizmet… daha birçok tehdit burada devreye konuldu. O dönem CHP’deki tüm isimler de istifa ederek, AKP’ye destek verdi. AKP’li zenginler ve devlet erkanı kentte seferberlik ilan etti.

AKP, 19 bin 718 oyla ilk defa burada belediyeyi kazandı. HDP ise, 11 bin 194 oyda kaldı.

Şirnexlilerin tercihi 14 Mayıs’ta şöyle oldu:

* DEM Parti: 17 bin 977

* AKP: 10 bin 627

* CHP: 2 bin 684

* MHP: Bin 552

* İYİ Parti: 640

Ancak 14 Mayıs sonrası buradaki seçmen sayısında da yoğun bir hareketlilik söz konusu. Kent merkezi ve bağlı köylerde seçmen sayısı 60 bin 603’ten 69 bin 401’e çıktı. Yani 14,52’lik bir artış söz konusu. Bu artışın büyük kısmının kent merkezinde yaşandığı tahmin ediliyor. DEM Parti de geçtiğimiz haftalarda asker, polis ve korucuların kent merkezine taşındığı uyarısında bulundu.

4- ELKÊ

Elkê (Beytüşşebap) ilçesi geçmiş yıllardan bu yana Kürt siyasetinin kalelerinden biri. Şirnex merkezdeki politikalar burada da 2019’da devreye konuldu. AKP, AKP: 2 bin 307 oyla belediyeyi kazandı. HDP, bin 535 oy aldı.

14 Mayıs seçimlerinde tablo eski haline geri döndü;

* DEM Parti: Bin 875

* AKP:668

* CHP:257

* MHP:179

* İYİ Parti:71

Son 5 aylık süreçte buradaki seçmen değişim oranı 6,11. Bu oran kentin nüfusunun azlığı düşünüldüğünde önemli bir oran. 5 ayda kent genelinde seçmen sayısı 11 bin 351’den 12 bin 44’e çıktı. 693 yeni seçmenin büyük bölümünün asker ve polis olduğu düşünülüyor.

5- BASA

Şirnex’e bağlı Basa (Güçlükonak) ilçesi de uzun yıllardır Bahattin Aktuğ’un yönetiminde. Kentteki tüm resmi dairelerin başında AKP’li Aktuğ’un çocukları ya da torunları bulunuyor. Yerel seçimlerde ise çevre köylerdeki askerler merkeze taşınıyor.

AKP, 2019’da bin 632 oy aldı. HDP, 746 oyda kaldı.

14 Mayıs seçimlerini DEM Parti aldı:

* DEM Parti: Bin 104

* AKP: 431

* CHP: 219

* İYi Parti: 46

* MHP: 38

5 aylık süreçte oy değişim oranı 15,29 oldu. Kent genelinde 6 bin 908 olan seçmen sayısı 7 bin 964’te çıktı. Aradaki bin 56’lık oy artışının bir bölümünün Basa merkezde yaşandığı biliniyor.

Ayrıca söz konusu artışın bir kısmının ise, 2019 seçimlerinde birçok askerin taşındığı ve AKP’ye geçen Basa’ya bağlı Fındık beldesinde yaşandığı tahmin ediliyor.

6- QILEBAN

2019 seçimlerinin yapıldığı günün akşamında art arda dizilmiş Kirpi tipi zırhlı araçların kentten ayrıldığı anlara dair çekilen görüntüyle gündeme gelmişti.

AKP, taşımalı oylar ve kimi çevreler baskıyla 3 bin 293 olarak belediyeyi aldı. HDP, bin 850 oy aldı.

14 Mayıs seçimler şöyle sonuçlandı:

* DEM Parti: 6 bin 127

* AKP: 2 bin 999

* CHP: Bin 47

* MHP: 165

Kent merkezi ve bağlı köylerde 5 aylık süreçte seçmen sayısında oransal olarak 15,69’luk artış yaşandı. 27 bin 121 olan seçmen sayısı, 4 bin 256 artışla 31 bin 377’ye yükseldi.

7- AGIRÎ

Agirî Belediyesi, 2019 yerel seçimlerinde AKP yönetimine geçti. AKP, 25 bin 799 oy aldı. HDP, 17 bin 240 oy aldı.

14 Mayıs’ta kent merkezinde seçmenin eğilimi şöyle oldu:

* DEM Parti: 25 bin 267

* AKP: 18 bin 29

* CHP: 5 bin 131

* MHP: Bin 168

DEM Parti, son seçimlerde kent merkezinde en yakın rakibi olan AKP’ye 7 bin 238 fark attı.

Bu seçimlerde kent merkezi ve köylerde toplam 90 bin 958 seçmen kayıtlı bulunuyordu. Ancak 5 aylık kısa sürede kent merkezi ve köylerdeki seçmen sayısı 6 bin 478 (yüzde 7,12) artarak, 97 bin 436’ya çıktı.

Bazîd (Doğubayazıt) ilçesindeki bazı memurlara “kaydınızı merkeze alın” baskısı göz önünde bulundurulduğunda, söz konusu kişilerden birçoğunun taşınan seçmen olduğu tahmin ediliyor.

Öte yandan yaşanan artışın büyük oranda kent merkezini kapsadığı belirtiliyor. Bu da taşınan kişilerin önümüzdeki belediye seçimlerinde merkez belediye seçimlerinde oy kullanacaklarını gösteriyor.

8- AVKEVIR

Agirî’ye bağlı Avkevir (Taşlıçay) ilçesinde 2019 seçimlerini AKP bin 243 oyla kazandı. HDP ise, bin 109 oyda kaldı. Bu seçimlerde aradaki fark 134 oldu.

Kent merkezinde 14 Mayıs seçimlerinin galibi DEM Parti oldu:

* DEM Parti: Bin 622

* AKP: 642

* CHP: 221

* MHP: 187

14 Mayıs seçimlerinde Avkevir merkez ve bağlı köylerde 11 bin 482 seçmen bulunuyordu. 5 ay içerisinde seçmen sayısı yüzde 5,14'lük artışla (590) 12 bin 72'e yükseldi. Söz konusu artışın halen sürdüğü öğrenildi.

9- QÛBÎN

Êlih'e bağlı Qûbin (Beşiri) ilçesinde 2019’da Saadet Partisi, 2 bin 59 oyla belediyeyi kazandı. AKP, 2 bin 30; HDP ise, 803 oy aldı.

14 Mayıs seçim sonuçları şöyle:

* DEM Parti: 3 bin 734

* AKP: Bin 984

* CHP: 996

* MHP: 127

5 ayda yüzde 5,50’lik oy artışı oldu. 18 bin 814 olan seçmen sayısı 19 bin 849’a yükseldi.

10- KERCEWS

Êlih'e bağlı Kercews (Gercüş) ilçesinde AKP bin 611 oyla belediyeyi kazandı. HDP, bin 568 oy aldı. Aradaki fark 43 oy oldu.

14 Mayıs seçim sonuçları şöyle oldu:

*AKP: Bin 850

*DEM Parti: Bin 480

*MHP: 418

*CHP: 285

Son 5 ayda buradaki oy oranı 16,04 olarak arttı. 13 bin 307 olan seçmen sayısı 15 bin 442’ye çıktı.

11- HESKÎF

2019 seçimlerinde sandıklara müdahalenin gündeme geldiği Heskîf (Hasankeyf) ilçesinde AKP bin 125 oy aldı. HDP ise 629 oyda kaldı.

14 Mayıs seçim sonuçlarında DEM Parti birinci parti oldu:

* DEM Parti: 896

* AKP: 881

* CHP: 283

* MHP: 51

Buradaki oy oranındaki artış da dikkat çekiyor: yüzde 15,17. Kent merkezi ve köylerinde 5 ayda seçmen sayısı 5 bin 150’den 5 bin 931’e çıktı.

12- GÊL

Amed’in Gêl (Eğil) ilçesinde HDP, 5 bin 757 oy aldı. AKP, 4 bin 914 oy aldı.

DEM Parti 14 Mayıs’ta birinciliğini korudu:

* DEM Parti: 4 bin 703

* AKP: 3 bin 150

* CHP: 663

* MHP: 146

Büyükşehir yasasına göre köylerde yaşayan yurttaşlar aynı zamanda ilçe belediyesi seçmeni sayılıyor. 5 ayda buradaki oy artış yüzde 13,15 oldu. Seçmen sayısı 14 bin 249’dan 16 bin 123’e yükseldi. Bu kişilerin çoğunun asker ve polis olduğu tahmin ediliyor.

DEM Parti de geçtiğimiz haftalarda Mezopotamya Ajansı’na (MA) yaptığı açıklamayla, bin 171 kişinin ikametgah kaydının askeri bölge içerisinde kalan dairelere yapıldığını belirtmişti.

13- HEZO

Amed’in Hezo (Hezro) ilçesinde 2019 yerel seçimlerini HDP, 3 bin 856 oyla kazandı. AKP, 3 bin 332 oy aldı.

14 Mayıs’ta seçimler şöyle sonuçlandı:

* DEM Parti: 5 bin 91

* AKP: Bin 221

* MHP: 387

* CHP: 315

Seçmen sayısında 5 ay içerisinde 11,92’lik artış gözlemlendi. 10 bin 48 olan seçmen sayısı Ekim itibariyle 11 bin 246’a yükseldi.

14- PASÛR

HDP, Pasûr (Kulp) ilçesinde belediyeyi 8 bin 866 oyla kazandı. AKP, 7 bin 109 oyda kaldı. 14 Mayıs seçim sonuçları şöyle:

* DEM Parti: 8 bin 923

* AKP: 5 bin 806

* CHP: Bin 42

* MHP: 201

Buradaki seçmen sayısı 23 bin 47’den 26 bin 121’e yükselmiş durumda. Yani 13,34’lük bir artış söz konusu. Yaklaşık 3 bin seçmen artışının, kimi yerlere asker taşımasından kaynaklandığı belirtiliyor.

15-ÎDIR

AKP, MHP, İYİ Parti ve kimi küçük partilerin birleştiği kentte HDP iki seçimdir birinci parti. 2019 seçimlerinde de tüm baskılara rağmen HDP belediyeyi kazandı. HDP, 22 bin 227 oy aldı. HDP karşısında tüm partilerin destek verdiği MHP ise, 20 bin 713’te kaldı.

14 Mayıs seçimlerinde sadece merkezde seçimler şöyle sonuçlandı:

* DEM Parti: 25 bin 206

* AKP: 21 bin 428

* CHP: 3 bin 527

* MHP: 2 bin 508

Îdir merkez ve bağlı köylerde 5 ayda yüzde 6,15’lik seçmen artışı görünüyor. Seçmen sayısı 95 bin 125’ten 100 bin 973’e çıktı. Bu seçmenin ne kadarı köyleri ne kadarı da merkezi kapsadığı bilinmiyor.

Ancak gerek iktidar gerekse ırkçı söylemlerde öne çıkan küçük ortaklarının yaptığı açıklamalar dikkate alındığında iktidarın burayı da kazanmak için benzer uygulamalar devreye koyacağı belirtiliyor.

16- QERS

Farklı halkların ve inançların yaşadığı Qers’te de Îdir’e benzer bir durum söz konusu. İktidar ve küçük ortakları burada da genelde birlikte hareket ediyor.

2019 seçimlerinde HDP, 12 bin 192 oyla belediyeyi kazandı. MHP, 10 bin 954 oyda kaldı.

14 Mayıs’ta Qers merkez seçimleri şöyle sonuçlandı:

* DEM Parti: 11 bin 745

* CHP: 10 bin 194

* AKP: 9 bin 275

* MHP: 4 bin 511

Kent merkezi ve bağlı köylerde 5 ayda seçmen sayısı 78 bin 102’den 83 bin 636’a yükseldi. Bu da 7,09’lık bir artışa tekabül ediyor. Önümüzdeki seçimlerde seçim sonuçları en çok merak edilen kentlerden birisi olan Qers’te, 5 bin 534 seçmen artışının köylerde mi merkezde mi yaşandığı bilinmiyor.

17- KERBORAN

Mêrdîn’in Kerboran (Dargeçit) ilçesinde AKP, 6 bin 630 oyla belediyeyi kazandı. HDP, 5 bin 966 oy aldı.

14 Mayıs seçimleri şöyle:

* DEM Parti: 7 bin 980

* AKP: 3 bin 94

* CHP: 765

* MHP: 208

Seçmen sayısı son seçimde 17 bin 397’ydi. Yüzde 6,23’lük artışla seçmen sayısı 18 bin 480’e yükseldi.

18- STEWRÊ

Stewrê (Savur) ilçesinde HDP, 5 bin 765 oyla belediyeyi kazandı. AKP, 5 bin 1’de kaldı.

14 Mayıs seçim sonuçları şöyle:

* DEM Parti: 5 bin 560

* AKP: 4 bin 174

* MHP: 678

* CHP: 491

5 ayda Stewrê’de seçmen sayısı 16 bin 161’den 17 bin 632’ye yükseldi. Yani 9,10’luk seçmen artışı oldu.

DEM Parti, bu seçmenlerden 600’ünün asker ve polis olduğunu, “misafirhane" olduğu belirtilen adrese kaydedildiklerini tespit etti.

19-MÛŞ

Mûş merkezde AKP, 15 bin 919 oy aldı. HDP, 15 bin 381 oy aldı. Belediye seçimleri döneminde asker ablukası uzun bir süre gündemden düşmedi.

14 Mayıs’ta Mûş merkez seçim sonuçları şöyle:

* DEM Parti: 23 bin 826

* AKP: 18 bin 726

* MHP: 14 bin 483

* İYİ: 5 bin 207

* Yeniden Refah Partisi: 3 bin 274

Buradaki seçmen sayısındaki değişim oransal olarak 2,22. Merkez ve bağlı köylerde 120 bin 992 olan seçmen sayısı 5 ayda 123 bin 675’e yükseldi. 2 bin 683 seçmen artışının büyük bölümünün kent merkezinde yaşandığı belirtiliyor.

20- HAWÊL

Sêrt’in Hawêl (Baykan) ilçesinde HDP, 902 oyla belediye seçimini kazandı. AKP, 881 oy aldı. Faruk Okulevi de bağımsız girdiği seçimlerde 701 oy aldı.

14 Mayıs’ta kent merkezinde seçimler şöyle sonuçlandı:

* DEM Parti: 3 bin 417

* AKP: 2 bin 280

* CHP: 612

* MHP: 271

5 ayda seçmen sayısı oransal olarak 12,26 olarak arttı. Seçmen sayısı 15 bin 150’den 17 bin 8 olarak değişti. Artışın büyük bölümünün kent merkezi olduğu düşünülürse, bu durum önümüzdeki seçimlerde sonuçları etkileyebilecek düzeyde.

21- DIHÊ

Sêrt’in Dihê (Eruh) ilçesinde AKP, 3 bin 304 oy alarak belediyeyi kazandı. HDP’nin oyu bin 664’te kaldı.

14 Mayısta seçimler şöyle sonuçlandı:

* DEM Parti: Bin 975

* AKP: 850

* CHP: 536

* MHP: 179

Buradaki artış bir hayli fazla. 5 ayda yüzde 15,6’lik seçmen artışı yaşandı. Seçmen sayısı 11 bin 20’den 12 bin 748’e yükseldi. Son seçimlere göz önünde bulundurulduğunda en ufak bir artışında buradaki seçimlere etki edebileceği görülüyor.

22- MISIRC

Sêrt’in Misirc (Kurtalan) ilçesinde HDP, 8 bin 96 oyla belediyeyi kazandı. AKP, 7 bin 396 oy aldı.

14 Mayıs seçimlerinde kent merkezinde seçmenin eğilimi şöyle oldu:

* DEM Parti: 12 bin 464

* AKP: 4 bin 550

* CHP: Bin 202

* MHP: 210

5 ayda 6,79’luk seçmen artışıyla seçmen sayısı 37 bin 545’ten 40 bin 96’ya yükseldi. DEM Parti’nin son seçimlerde burada ezici bir üstünlüğü söz konusu. 2019 yerel seçimlerine bakıldığında ise farkın daha az olduğu görülüyor. Seçmen taşıması olması halinde bile buradaki seçimin DEM Parti lehine sonuçlanacağına kesin gözüyle bakılıyor.

23- SÊRT MERKEZ

Sêrt’te 2019 seçimlerinin galibi 33 bin 227 oyla HDP oldu. AKP, 31 bin 611 oyda kaldı.

14 Mayıs seçimleri ise şöyle sonuçlandı:

*DEM Parti: 41 bin 575

*AKP: 27 bin 129

*MHP: 3 bin 60

*CHP: 6 bin 41

Merkez ve bağlı köylerde 8,32’lik bir artış söz konusu. Seçmen sayısı 106 bin 765’ten 115 bin 653’e yükseldi. 8 bine yakın bir artış söz konusu. Bunun kaçının kent merkezini kapsadığı bilinmiyor. Olası AKP-MHP ittifakı ile seçmen taşıma durumu seçim sonuçlarına etki etme olasılığı bulunuyor.

24- XALFETÎ

Riha’nın Xalfetî (Halfeti) ilçesinde HDP, 8 bin 437 oyla belediyeyi kazandı. AKP, 5 bin 494 oy alırken, CHP ise 2 bin 494 oy aldı.

14 Mayıs’ta buradaki seçim sonuçları şöyle oldu:

* DEM Parti: 8 bin 437

* AKP: 5 bin 534

* CHP: 2 bin 94

* MHP: 662

* İYİ Parti: 479

Burada da seçmen sayısında ciddi oranda bir artış söz konusu. Seçmen sayısı 12,23 oranında arttı. 26 bin 768’den 30 bin 43’e çıktı.

25- DÊRSIM VE İLÇELERİ

Dêrsim’e bağlı birçok ilçede belediye seçimleri küçük farklarla el değiştiriyor. Oransal olarak incelediğimizde tüm ilçelerde ortalamanın üzerinden bir artış söz konusu. Çemîşgezek’te 11,84’lük bir artış söz konusu. Seçmen sayısı 5 bin 803’ten 6 bin 490’a yükseldi.

Xozat (Hozat) ilçesinde 4 bin 362 olan seçmen sayısı 4 bin 714’te (yüzde 8.07); Mezgêrt (Mazgirt) ilçesinde 6 bin 356 olan seçmen sayısı 6 bin 938’e (yüzde 9,16); Qisle (Nazimiye) ilçesinde 2 bin 669 olan seçmen sayısı 3 bin 77’ye (15,29); Pulur (Ovacık) ilçesinde 5 bin 592 olan seçmen sayısı 6 bin 307’ye (12,79); Pulumur (Pülümür) ilçesinde ise 3 bin 86 olan seçmen sayısı 3 bin 459’a (12,09) çıktı.