Spectrum House Düşünce ve Araştırma Merkezi, Kasım 2022'de gerçekleştirdiği 'Kürt Seçmen Eğilimi' araştırmasının ayrıntılı raporunu açıkladı. Araştırmaya katılan HDP seçmeninin büyük çoğunluğu, partinin cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kendi adayını çıkarması gerektiğini düşündüğünü söyledi.
Spectrum House Araştırma Merkezi'nin Kürt Seçmen Eğilimi raporunda; seçmen, "Bu pazar i̇ttifaksız bir seçim olsa hangi siyasi partiye oy verirsiniz?” sorusuna yüzde 73 oranında HDP yanıtı verdi.
Artı Gerçek'te yer alan rapora göre; saha çalışması Ağrı, Bitlis, Diyarbakır, Kars, Iğdır, Mardin, Muş, Şırnak, Urfa, Van ve Kürt nüfusun yoğun olarak yaşadığı İstanbul, Mersin, Konya ve Bursa gibi Batı illeri olmak üzere 26 bölgeyi esas alan yedi bölgede ve 14 ilde gerçekleştirildi. Ankete, 1934 kişi katıldı.
AK Parti 9,5 puanlık gerileme yaşadı
Katılımcıların yüzde yüzde 67,4’ü 2018 genel seçimlerinde HDP'ye, yüzde 18,5’i de AK Parti'ye oy verdiğini söyledi. Yüzde 9,3’ü oy kullanmadığını, yüzde 3,8’i ise CHP'ye oy verdiğini söyledi.
"Bu pazar i̇ttifaksız bir seçim olsa hangi siyasi partiye oy verirsiniz?” sorusu yöneltildiğinde ise yüzde 73 oranında HDP, yüzde 9 oranında AK Parti, yüzde 6,5 oranında CHP yanıtı çıktı. 2018 seçimlerine kıyasla, AK Parti’nin 9,5 puanlık gerileme yaşadığı, HDP’nin oylarını 5,6, CHP’nin ise 2,7 puan artırdığı görüldü.
AK Parti'ye oy verenlerin kararı değişti
2018 genel seçimlerinde AK Parti'ye oy vermiş olanların sadece yüzde 46,3’ü "bu pazar seçim olsa tekrar AK Parti’yi tercih edeceklerini" söyledi. Katılımcıların yüzde 14’ü bu pazar seçim olsa HDP’yi, yüzde 7’si CHP’yi tercih edeceklerini belirtti. Bu, 2018'de AK Parti’ye oy veren katılımcıların yarısından fazlasının tekrar AK Parti'ye oy vermeyeceği, yüzde 27,1’lik bir kesimin ise AK Parti'den ayrılarak gri bölgeye geçtiği, "Kararsız ve Oy kullanmama" eğiliminde olduğu anlamına geliyor
Daha önce oy kullanmayanların ittifaksız seçimde tercihi ne?
"2018 Seçimleri’nde hangi partiye oy verdiniz?” sorusuna yanıtında daha önce oy kullanmadığını belirten katılımcıların yüzde 54,7’si, bu pazar seçim olsa HDP’yi tercih edeceğini söyledi. Bu seçmenlerin yüzde 12,8’i tercihlerini CHP’den yana kullanacaklarını belirtti.
İttifaklı seçimde eğilim ne yönde?
"İttifaklı bir seçim olması durumunda oyunuzu hangi ittifaka verirsiniz?" sorusuna yanıtta, HDP ve bileşenlerine oy vereceğini söyleyen katılımcıların oranı yüzde 70,7 çıktı. Cumhur İttifakı’nı tercih edeceğini söyleyen katılımcıların oranı yüzde 9,4; Millet İttifakı’na oy vereceğini söyleyen katılımcıların oranı yüzde 9,2 olarak ölçüldü.
İttifaksız bir seçim durumunda HDP’ye oy vereceğini söyleyen katılımcıların oranı ile mukayese edildiğinde HDP oylarında yüzde 2,7 puanlık bir düşüş olduğu görüldü. Aynı şekilde Millet İttifakı (CHP + İyi Parti) oylarında yüzde 2,1 puanlık bir artış kaydedildi. Buna göre ittifaklı bir seçim halinde HDP’nin kendi oylarını büyük oranda koruduğu, seçmen grubunun küçük bir kısmının ise doğrudan Millet İttifakı’na oy verme eğiliminde olduğu görüldü. İttifaklı seçim durumu, kararsızların oranını da bir miktar yükseltti.
HDP seçmeninin yüzde 74'ü ilk turda kendi adayını istiyor
Araştırma grubunda yer alan ve HDP’ye oy vereceklerini söyleyen seçmenlerin yüzde 74'ü, partinin cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda aday çıkarması gerektiğini söyledi. HDP seçmeninin yüzde 13,3'ü "Hayır kendi adayını çıkarmayıp Millet İ̇ttifakı’nın ortak adayını desteklemeli" dedi. Yüzde 3,9 ise "Partinin kararı" yanıtını verdi.
'Kendi adayını çıkarsın' görüşü bölgesel bazda değişmedi
Araştırma grubunda yer alan katılımcıların "HDP Cumhurbaşkanlığı seçimleri ilk turunda aday çıkarmalı mı?" sorusuna verdikleri yanıtlara bölgesel bazda bakıldığında, ağır basan "Evet" eğilimi değişmedi. Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı illerde bu oran yüzde 76,1, batı illerinde yüzde 70,8 oldu.
'Bu pazar seçim olsa birinci turda hangi adaya oy verirsiniz?'
Araştırma grubunda yer alan katılımcıların yüzde 69’u, 2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Selahattin Demirtaş'a oy verdiğini söyledi. Yüzde 17,3’ü Recep Tayyip Erdoğan'a oy verdiğini belirtirken, yüzde 8,7’si oy kullanmadığını, yüzde 4,1’i de Muharrem İnce'ye oy verdiğini aktardı.
Katılımcılar, “Bu pazar Cumhurbaşkanlığı Seçimi olsa 1. turda oyunuzu hangi adaya verirsiniz?” sorusunu da yanıtladı. Buna göre yüzde 74,3’ü HDP’nin göstereceği adaya oy vereceğini belirtti. Yüzde 10,5’i Recep Tayyip Erdoğan, yüzde 7,3 ‘ü Millet İttifakı adaylık yarışında ismi geçen adaylardan birini (Kemal Kılıçdaroğlu, Mansur Yavaş, Ekrem İmamoğlu) tercih edeceğini belirtti. İttifaklı genel seçim tercihleriyle karşılaştırıldığında Cumhurbaşkanlığı yarışında 1. turda Erdoğan’ın tercih edilme oranının Cumhur İttifakı’nın bir puan önünde olduğu görüldü.
Tercih değişiklikleri
2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Erdoğan’a oy veren seçmenlerin sadece yüzde 58,1’i yeniden Erdoğan’ı tercih edeceğini söyledi. Erdoğan’a oy vermiş olan seçmenin yüzde 10,5’i, bu pazar seçim olsa birinci turda ne yapacağı konusunda kararsız olduğunu söylerken, yüzde 10,8’i HDP’nin göstereceği adaya, yüzde 4,5’i Kemal Kılıçdaroğlu’na, yüzde 4,8’i Mansur Yavaş’a oy vereceğini, yüzde 6,3’ü ise oy kullanmayacağını beyan etti. Araştırmada, kararsız seçmenin seçim takvimi sonrası hangi politikalardan etkileneceği ve partilerin bu kesime yönelik atacağı adımların önemli olduğu belirtildi.
2018 seçimlerinde Demirtaş’a oy vermiş seçmen yüzde 94,8 oranında 1. turda tekrardan HDP’nin göstereceği adaya oy vereceğini ifade etti. Bununla birlikte daha önce oy kullanmamış seçmenin %yüzde 60,8’i ve daha önce Muharrem İnce’ye oy vermiş seçmenin yüzde 29,1’i de tercihini 1. turda HDP’nin göstereceği adaydan yana kullanacağını ifade etti. Önceki seçimde Muharrem İnce’ye oy veren katılımcıların bu pazar seçim olsa 1. turda kalan dağılımları ise %34,2 ile Kemal Kılıçdaroğlu, %13,9 ile Mansur Yavaş ve %11,4 ile Ekrem İmamoğlu şeklinde oldu.
'Bilinmeyen adaya' destek var
Katılımcılar, “Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 2. tura Recep Tayyip Erdoğan ve karşısında partinizin çıkardığı ama henüz kim olduğunu bilmediğiniz bir aday olsa tercihiniz hangi adaydan yana olur?” sorusunu da yanıtladı. Yüzde 76,3’ü adayın kim olacağına bakmaksızın partisinin işaret edeceği adayı destekleyeceğini söyledi. Erdoğan’a oy vereceğini söyleyenlerin oranı yüzde 11,3'te, kararsızlar ise yüzde 7,8'de kaldı.
HDP seçime nasıl gitmeli?
Araştırma grubunda yer alan ve HDP’ye oy vereceğini beyan eden katılımcılara "Sizce HDP seçime nasıl gitmeli?" sorusu da yöneltildi. Yüzde 70,1 "HDP ve bileşenleri genişletilmeli", yüzde 11,1 "Millet İttifakı’nda yer almalı", yüzde 8,7 "Hiçbir ittifakta yer almamalı", yüzde 8 "Fikrim yok", yüzde 0,7 "Cumhur İttifakı’nda yer almalı" yanıtını verdi.
Buna göre, her 10 HDP seçmeninden yedisi HDP ve bileşenlerinin genişletilmesi, her 10 seçmenden 1'i ise "hiçbir i̇ttifakta yer almaması" yönünde görüş belirtti. Spectrum House, her 10 seçmenden yedisinin bileşen ve genişleme politikalarını destekleme eğiliminde olmasının, "HDP’nin Üçüncü Yol stratejisinin kayda değer bir oranda desteklendiği" anlamına geldiğini belirtti.
'HDP kapatılırsa hangi partiye oy verirsiniz?'
Araştırma grubunda yer alan ve HDP’yi desteklediğini beyan eden katılımcılara "HDP’nin kapatılması durumunda hangi siyasi partiye oy verirsiniz?" diye de soruldu. Katılımcıların yüzde 70,4’ü "HDP’nin yeni partisi ya da işaret edeceği parti", yüzde 8,8’i "Oy kullanmayacağım/Boykot", yüzde 7’si "CHP", yüzde 6,6’sı "Kararsız", yüzde 4,1’i ise "Cevap vermek istemiyorum" dedi.
Millet İttifakı'nın adayı kim olmalı?
“Cumhurbaşkanlığı Seçimi için Millet İttifakı’nın çatı adayı sizce kim olmalı?” sorusu yöneltilmiştir. Buna göre yüzde 29,8 Ekrem İmamoğlu, yüzde 26,1 Kemal Kılıçdaroğlu, yüzde 11,1 Cevap Vermek İstemiyorum, yüzde 10,7 Kararsızım, yüzde 9,1 Mansur Yavaş, yüzde 7,4 Abdullah Gül, yüzde 3,2 Ali Babacan olarak cevap verdi.
Millet İttifakı’nın çatı adaylığı için yüzde 29,8 ile en yüksek oranda Ekrem İmamoğlu ismi ifade edildi. İmamoğlu’nu yüzde 26,1 ile Kılıçdaroğlu takip etti.
İstanbullular 'Kılıçdaroğlu' dedi
Katılımcıların “Cumhurbaşkanlığı Seçimi için Millet İttifakı’nın çatı adayı sizce kim olmalı?” sorusuna verdiği yanıtlara iller bazında bakıldığında, Kürt illerindeki katılımcıların tercihleri yüksek oranda Ekrem İmamoğlu oldu.