Sezgin Tanrıkulu, hazırladığı Türkiye’de İnsan Hak İhlalleri Mayıs Raporu’nu yayınladı. Rapora göre 207 yurttaşın yaşam hakkı ihlal edilirken 697 kişi toplantı ve gösteri yürüyüşü sırasında gözaltına alındı. Mayıs ayında ayrıca toplam bin 364 toplatma ve erişimi engelleme kararı verildi. Tanrıkulu, “Bu tablo içerisinde Meclis’e gelen yeni medya yasası var. Hem tablo bu kadar ağır hem tabloyu ağırlaştırmak için Meclis’te bir sosyal medya yasası görüşülüyor” dedi.
‘AĞIR İNSAN HAKLARI İHLALLERİ UYGULANMAYA DEVAM EDİYOR’
Raporu ANKA Haber Ajansı’na değerlendiren Tanrıkulu, “Mayıs ayında da ağır insan hakları ihlalleri işlenmeye devam etti. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin, Türkiye’de başardığı bir şey var, o da zulümde eşitliği sağladı. İnsan hakları ihlallerini bütün Türkiye coğrafyasına yaydı ve her alanda kimlik, cinsiyet, mezhep, yaş, cinsel yönelim gözetmeden herkese eşit bir biçimde en ağır insan hakları ihlalleri uygulanmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı.
‘DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ KONUSUNDA DA ÇOK AĞIR BİR TABLO VAR’
Tanrıkulu konuşmasına şöyle devam etti:
“Mayıs ayında 207 yaşam hakkı ihaleli var. Bunlardan 167’si iş cinayeti, 38’i kadın cinayeti, 1 gözaltında ölüm, 4’te cezaevinde ölüm var. Mayıs ayında, ikisi çocuk olmak üzere 316 kişi, gözaltında veya gözaltına alınırken gözetim merkezlerinde işkence görmüş. 53 kişi de cezaevlerinde işkence gördüğünü iddia etmiş. Toplam 169 işkence ve kötü muamele iddiası var. Hepsi ayrıntısıyla raporumuzda var. Düşünce ve ifade özgürlüğü konusunda da çok ağır bir tablo var. Toplatma, erişim engeli kararları sayısı bin 364, düşünceyi ifade etme nedeniyle tutuklanan sayısı 9. Bu tablo içerisinde Meclis’e gelen yeni medya yasası var. Hem tablo bu kadar ağır hem tabloyu ağırlaştırmak için Meclis’te bir sosyal medya yasası görüşülüyor.
‘HUKUK KURALLARI İÇERİSİNDE HESAP SORMAYA SÖZ VERİYORUZ’
Örgütlenme özgürlüğü bakımından da gözaltına alınan, tutuklanan belediye başkanı, belediye meclis üyesi sayısı 23. 697 kişi toplantı ve gösteri yürüyüşü sırasında gözaltına alınmış, 64 basın açıklamasına müdahale edilmiş. Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarının insan hakları ihlalleri bakımından mayıs ayı tablosunun ne kadar çok ağırlaştığını ve önümüzdeki zaman diliminde de ağırlaşacağını bir kez daha ortaya koyuyor ama biz bunlarla mücadele etmeye, bunları sizlerle paylaşmaya, hukuk kuralları içerisinde hesap sormaya söz veriyoruz.”
Tanrıkulu’nun hazırladığı raporda öne çıkan bazı tespitler şöyle:
AİHM KARARI
AİHM, Af Örgütü Onursal Başkanı Taner Kılıç’ın yaptığı başvuruyu 31 Mayıs günü karara bağladı. AİHM, 2017 yılında tutuklanan Taner Kılıç’ın ‘özgürlük ve güvenlik’ ve ‘ifade özgürlüğü’ haklarının ihlal edildiğine, Türkiye’nin Taner Kılıç’a toplam 24 bin 500 euro tazminat ödemesine karar verdi.
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Anayasa Mahkemesi, 2015 yılında İzmir’de katıldığı bir eylemde polisin fiziksel şiddetine maruz kalan, suç duyurusu da ‘kovuşturmaya yer olmadığı kararı’ ile sonuçlanan Nuray Zencir’in bireysel başvurusunu karara bağladı. 24 Mayıs günü Resmi Gazete’de yayınlanan kararda, ‘insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının maddi ve usul boyutu itibarıyla ihlal edildiği’ belirtildi. Mahkeme, Nuray Zencir’e 90 bin TL manevi tazminat ödenmesine, ihlalin sonuçlarının giderilmesi için yeniden soruşturma açılmasına karar verdi.
OHAL KOMİSYONU BAŞVURULARI
Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’nun 27 Mayıs günü yayınladığı duyuruda, toplam 127 bin 130 başvurudan 124 bin 235’i hakkında karar verildiği, 2 bin 895 başvuru hakkında incelemenin devam ettiği bildirildi. Açıklamada, karara bağlanan başvurulardan 17 bin 265’nin kabul, 106 bin 970’nin ret ile sonuçlandığı, ayrıca 3 bin 580 dosya için ise ön inceleme kararı verildiği duyuruldu.
TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞLERİ KANUNU
İçişleri Bakanlığı, Danıştay 10. Daire’nin 2020 yılında verdiği karar uyarınca Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte değişiklik yaptı. 24 Mayıs günü Resmi Gazete’de yayınlanan değişikliğe göre, toplantı ve gösteri güzergahının belirlenmesine ilişkin 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan ‘ve vatandaşların günlük yaşamını zorlaştırmayacak’ ibaresi, ‘vatandaşların günlük yaşamını aşırı ve katlanılamaz derecede zorlaştırmayacak’ şeklinde değiştirildi; (ç) bendinde yer alan ‘ve vatandaşların günlük yaşamını zorlaştırmayacak’ ibaresi de kaldırıldı.
KADIN CİNAYETLERİ
Bianet.org’un hazırladığı ‘Erkek Şiddeti Çetelesi’ne göre, mayıs ayında en az 32 kadın ve 6 çocuk öldürüldü. Erkekler, mayıs ayında en az 64 kadına şiddet uyguladı, en az 22 kız ve erkek çocuğunu istismar etti, en az 11 kadını taciz etti, 65 kadını da seks işçiliğine zorladı.
İŞ CİNAYETLERİ
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre; mayıs ayında 167 işçi, iş cinayetleri sonucunda yaşamını yitirdi. 2022 yılının ilk beş ayında iş cinayetleri sonucunda yaşamını yitirenlerin 43’nün kadın, 15’nin çocuk/genç, 38’nin göçmen/mülteci olduğu belirlendi.
İŞKENCE OLAYLARI
Mayıs ayında 2’i çocuk en az 29 kişi, gözaltında ya da gözaltı merkezleri dışında işkenceye maruz kaldığını basına açıkladı, suç duyurusunda bulundu ve/veya insan hakları örgütlerine başvurdu.
Mayıs ayında gerçekleştirilen (İşçi Bayramı, Gezi Parkı direnişinin yıldönümü, Onur Yürüyüşü) eylemlerde en az 287 kişi, polisin/jandarmanın fiziksel şiddetine maruz kaldı.
TOPLATMA, ERİŞİMİ ENGELLEME KARARLARI:
yenicaggazetesi.com.tr, birgun.net (3 köşe yazısı, Mersin 3. Sulh Ceza Hakimliği), cumhuriyet.com.tr, birgun.net, diken.com.tr (3 sosyal medya paylaşımı, Gaziantep 2. Sulh Ceza Hakimliği), cumhuriyet.com.tr, yenicaggazetesi.com.tr (Ankara 7. Sulh Ceza Hakimliği), cumhuriyet.com.tr, birgun.net, gazeteduvar.com.tr (Bursa 6. Sulh Ceza Hakimliği), ifade.org.tr/engelliweb (İstanbul Bakırköy 3. Sulh Ceza Hakimliği), cumhuriyet.com.tr (İstanbul 7. Sulh Ceza Hakimliği).
RTÜK KARARLARI
Halk TV: İki ayrı idari para cezası. TELE 1: İki ayrı idari para cezası. Flash TV: İdari para cezası. KRT: İki ayrı idari para cezası (Gezi Davası’ndan sonra CHP ve TİP milletvekillerinin açıklamalarını yayınlamak ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun bir açıklamasına yer vermek gerekçesiyle). FOX TV: İdari para cezası.”
