Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yılın ikinci çeyreğine ait büyüme rakamlarını açıkladı. Korona virüsü salgınının da etkilerini artırdığı yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisi (Gayrı Safi Yurt içi hasılası-GSYH) yüzde 9,9 daraldı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış daralma ise yüzde 11 olarak gerçekleşti.
AA anketine katılan uzmanların beklentisi yüzde 11, daha geniş katılımlı analizlere göre ise yüzde 7,5 ile yüzde 15 arasında değişen küçülme bekleniyordu.
TÜİK verilerine göre Türkiye ekonomisi, yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,5 büyümüştü.
2019 NİHAİ RAKAMI DA AÇIKLANDI
TÜİK, 2019 büyüme verilerine ait nihai rakamları da açıkladı. TÜİK, çeyreklik ve sektörel bazda revizyona gitti ancak yıllık bazda yüzde 0.9’luk büyüme performansı aynı kaldı.
Kişi başına GSYH, 2019 yılında cari fiyatlarla 52 bin 316 TL, ABD doları cinsinden 9 bin 213 dolar oldu. Bu yılın ikinci çeyreğinde ise kişi başına düşen milli gelir 8 bin 900 dolara geriledi. Bu rakam 2013’te 12 bin 400 dolarla en yüksek seviyeyi görmüştü.
SANAYİDE BÜYÜK DARALMA
GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2020 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım yüzde 4,0, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 11,0, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 27,8, gayrimenkul faaliyetleri (kısa süreli ucuz kredi etkisi) yüzde 1,7 arttı.
Sanayi yüzde 16,5, inşaat sektörü yüzde 2,7, hizmetler yüzde 25,0, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 16,5, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 2,4 ve diğer hizmet faaliyetleri yüzde 18,0 azaldı.
.
MEVSİM ETKİSİNDEN ARINDIRILMIŞ DARALMA YÜZDE 11
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 11,0 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2020 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 10,0 azaldı.
Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, 2020 yılının ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 1,3 artarak 1 trilyon 041 milyar 643 milyon TL oldu. GSYH’nin ikinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 153 milyar 180 milyon olarak gerçekleşti.
HANE HARCAMALARI DA AZALDI
Devletin nihai tüketim harcamaları, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,8 azaldı. Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları yüzde 8,6, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 6,1 azaldı.
Mal ve hizmet ithalatı, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 6,3, ihracatı ise yüzde 35,3 azaldı.
.
İşgücü ödemeleri, 2020 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 0,5 artarken net işletme artığı/karma gelir yüzde 2,4 azaldı.
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 36,7 iken bu oran 2020 yılında yüzde 36,8 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 45,0’dan yüzde 43,9’a düştü.
SON 5 YILLIK BÜYÜME PERFORMANSI
TÜİK verilerine göre Türkiye’nin son 5 yıllık büyüme verileri şöyle;
2015 Yüzde 6,1
2016 Yüzde 3,2
2017 Yüzde 7,5
2018 Yüzde 3
2019 Yüzde 0,9
GSYH NEDİR?
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, belirli bir dönem (1 yıl) içinde, yurt içinde üretilmiş nihai mal ve hizmetlerin piyasa değeridir. Örneğin, Türkiye’nin GSYH’si, Türkiye’de bir yıl içinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin piyasa değerini ifade eder. Ya da bir yıl içinde Türkiye’de üretilen mal ve hizmetlere yapılan harcamaların, yani tüketim, yatırım ve kamu harcamalarının toplamı olarak düşünülebilir. Gayri safi denilmesinin nedeni, aşınmayı ve eskimeyi dikkate almamasıdır. GSYH genellikle bir ülkenin toplam gelirinin bir ölçütü olarak kullanılır.
