Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ekonomi kamuoyunun merakla beklediği Ekonomik Reform Paketi'nin detaylarını açıkladı. Pakette mali disiplin vurgusu dikkat çekerken, enflasyonla mücadeleye de vurgu yapıldı. Erdoğan, salgın döneminde zorlanan 850 bin küçük esnafa yönelik vergi muafiyeti getirileceğini, reel sektör şirketlerinin tahvil ihraçlarına yönelik Tahvil Garanti Fonu oluşturulacağını, ekonomideki gelişmeleri izlemek adına Cumhurbaşkanı Yardımcısı ile Hazine ve Maliye Bakanı başkanlığında iki yeni yapı oluşturulacağını söyledi.
TÜİK’in “ilişkili” kuruluş haline dönüştürüleceğini anlatan Erdoğan, fiyat istikrarı için de yeni bir komite oluşturulacağını, kamu fiyat artışlarının hedef enflasyona göre yapılacağını duyurdu.
Erdoğan, Türkiye ekonomisinin yarınlarını şekillendireceğine inandığımız reform programını paylaşacağız. Çalışmanın özünde ekonomiyi yatırım, istihdam, ihracat temelinde büyütme amacı bulunuyor. Verimlilikle potansiyel büyümeyi artıracağız, ithal girdiyi azaltmış, katma değerli ihracatla yerli milli ekonomi hedefliyoruz. Programın hazırlığı sürecinde sivil toplum kuruluşu ve özel sektörle biraraya gelindi, teklifler dinlendi" dedi.
Erdoğan, "Özel sektörü teşvik edici hem de kamu tarafını disipline edici adımlar taşıyan reformları takdirinize sunuyoruz. 2021'i nitelikli büyümeye orta vadede girişin hazırlık yılı olarak değerlendiriyoruz. Türkiye salgın sonrası bu dönemin yapılanmasına uygun şekilde sürdürülebilir kaliteli bir büyümeyi yakalayacaktır. Büyümenin toplumun her kesiminin refahını artıracak istikamette gerçekleşmesi olmazsa olmazdır" dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açıklamaları şöyle:
Bu programın hazırlıklarını geçtiğimiz yılın kasım ayından beri yürütüyoruz. Çalışmamızın özünde ekonomiyi yatırım üretim temelinde büyütme amacı taşıyoruz.
Verimlilik artışı sağlayarak potansiyel büyümemizi artıracağız. Ekonomimizi daha da güçlendirerek ithal girdi kullanımını azaltmış katma değerli üretim ile ihracatta yeni rekorlar kıran yerli ve milli bir ekonomi hedefliyoruz.
ÖZEL SEKTÖRÜ DİNLEDİK
Arkadaşlarımız özel sektör temsilcileri sivil toplum kuruluşları ile bir araya gelerek tüm talepleri ve teklifleri dinledik.
Sık sık ekibimle heyetimle bir araya geldim ve değerlendirmeleri bu şekilde yaparak son şeklini verdik.
Toplantının akabinde sizlere kitapçıklar dağıtacağız ayrıca ülkemizdeki büyükelçileri uluslararası camiaya da yine dağıtacağımız kitapçıklarımız var.
Ardından bakanlıklarımız ve partimizin ilgili birimleri ile tüm bu başlıklar masaya yatırıldı etkili ve kalıcı çözüm yolları açık yüreklilikle tartışıldı.
Biz de bu sürecin başından itibaren takip ettik yönlendirdik nihai şekli ve toplantımızın İstiklal Marşımızın kabulünün 100. yılına denk gelmiş olması da ayrı bir gurur vesilesidir.
İSTİHSAL, İSTİKLAL, İSTİKBAL
Türkiye'nin bu üç kelimenin altını özellikle çiziyorum… Türkiye'nin istihsal mücadelesini istiklal ve istikbal mücadelesi kadar önemli görüyoruz.
İşte bu anlayışta tam da İstiklal Marşımıza yakışır şekilde ve aynı ruhla yaşadığımız devrin ihtiyaçlarına göre şekillendirdiğimiz yeni yol haritasını milletimizle paylaşıyoruz.
İnşallah bu yol haritasını milletimizle kurumlarımızda iç dünyamızda tüm paydaşlar hep birlikte hayata geçiriceğiz Türkiye'yi dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri haline getirmek için herhalde gece gündüz çalışarak hedeflerimize mutlaka ulaşacağız.
Allah'ın yardımı milletimizin desteğiyle o günlerin çok yakın olduğunu yürekten inanıyoruz. Aziz milletim yakın tarihe baktığımızda ülkelerin ekonomilerinin en çok siyasi istikrarsızlıklardan ve güven ikliminin bozulmasından etkilendiğini görüyoruz.
İki kavram çok çok önemli istikrardır ve güven biz de bu tespitten hareketle 2002 yılında ülkenin yönetimini devre aldığımızdan beri Türkiye'yi istikrar ve güven esasına göre geliştirmenin büyütmenin güçlendirme neyin mücadelesini veriyoruz. Türkiye uzunca bir dönem koalisyonların yol açtığı istikrarsızlıkların terör ve kaos ortamının tetikledi güvensizlik ikliminin ağır bedellerini ödemiştir.
Bu tablo ülkemizin uluslararası siyasi ekonomik sosyal krizlere de hazırlıksız yakalanmasına yol açmıştır. Tek başımıza iktidarda bulunduğumuz hükümetlerimiz döneminde de bu sıkıntıyı hep gördüğümüz için sürekli tetikte olduk.
Dirayetli yönetimimizde 2009 küresel krizi gibi 2013 sonrasındaki pek çok siyasi sosyal ekonomik bütün bu sarsıntıları başarıyla göğüslemeyi ve ülkemizi 2023 hedeflerinin rotasında tutmayı başardık.
YENİ SİSTEM
Ülkemizin yönetim sistemini değiştirme talebimizin gelişimdeki en önemli sebep eski yönetim sisteminin kırılganlıklarının yol açtığı tehlikeleri yakından görmüş olmamızdır. Hamdolsun Cumhur İttifakı’nın anlayış birliği ve milletimin desteğiyle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçerek Türkiye'yi bu kırılgan siyasi iklimden kalıcı olarak kurtardık.
Artık bu ülkede hiç kimse, hiçbir kesim, hiçbir odak millete rağmen devleti ve toplumu yönetme hevesine kapılamayacaktır.
Milletin yarısından fazlasının desteğini alarak göreve gelen hiçbir yöneticinin de ülkenin çıkarlarına aykırı hareket etme insanlarımızı herhangi bir sebeple ayrıştırma dışlama şansı yoktur. Bir başka ifadeyle demokratik ve ekonomik kalkınmanın temel şartlarından biri olan siyasi istikrarı kurumsallaştırdık.
Bu aynı zamanda güven ikliminin tesisini de kolaylaştıran bir adım olmuştur. Türkiye bölgesel ve küresel krize rağmen gücünü koruyor.
Hedeflerine yürümeyi sürdürebiliyorsa işte bu sayede yeni yönetim sistemimizin gerektiğinde geliştirilmek suretiyle asırlar boyunca ülkemizde istikrar ve güven ikliminin teminat olacağına inanıyoruz.
İnşallah yeni ve sivil Anayasa ile birlikte bu yönde ihtiyaç duyulan bazı adımları atacağız. Dünyanın tamamı ile birlikte ülkemizi de etkileyen Coronavirus salgını hem 18 yılda ülkemizde kurduğumuz güçlü altyapının hem de yeni yönetim sistemimizin bir sınamasına dönüşmüştür.
Hamdolsun sağlıktan üretime, güvenlikten sosyal dayanışmaya kadar her alanda bu sınavı başarıyla… Evet elbette sıkıntılar yaşadık yaşıyoruz ama bunların hiçbiri de üstesinden gelinemeyecek bir hususlar değildir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki tabloya baktığımızda Türkiye'nin bu kriz sürecinde olumlu yönde nasıl ayrıştığını daha iyi görebiliyoruz.
Mesela 2020 yılında, dünya ekonomisi yüzde 3.5 küçüldü, küresel ticaret yüzde 10'a yakın daraldı, uluslararası doğrudan yatırımlar yüzde 42 azaldı, küresel borç toplamı 282 trilyon dolara ulaşarak tarihin en yüksek seviyesini gördü. Gıda fiyatları dünya çapında son 6.5 yılın metal fiyatları ise son 9.5 yılın rekorunu kırdı.
Salgının yıkıcı etkileri henüz sona ermediği gibi her geçen gün yeni tehditler ortaya çıkıyor. Aşı ve ilaç alanındaki gelişmeler elbette umutlar artıyor bununla birlikte 100'ün üzerinde ülkenin hala aşıya erişememiş olmasını dünyadaki eşitsizliğin ve adaletsizliğin çarpıcı bir örneği olarak hafızalarımıza nakşediyoruz.
85 YOKSUL ÜLKE AŞIYA ULAŞAMAYACAK
Üstelik yapılan analizler 2023 yılına kadar dahi 85 yoksul ülkenin aşıya ulaşamayacağını işaret ediyor. Halbuki aşı ve ilaç adil bir şekilde tüm ülkelerin kullanımını açılmadıkça dünyanın zenginleri de huzur bulamayacak. Büyük ekonomilerin istikrar kazanamayacağı ortadadır.
Türkiye salgın sonrası özellikle bu dönemin ekonomik yapılanmasına uygun şekilde sürdürülebilir güçlü ve kaliteli bir büyümeyi mutlaka ama mutlaka yakalayacaktır. Büyümenin toplumun her kesimine refahını artıracak istikamette gerçekleşmesi olmazsa olmazımızdır.
Bu süreçte, tüm politikalarımızı ekonomik istikrarlı güçlendirecek verimliliği temel olan rekabetçi yatırımları üretimi destekleyecek şeffaf ve öngörülebilir bir yönetim anlayışıyla hayata geçiriyoruz.
REFORMLARIN OMURGASI YAPISAL POLİTİKALAR
Aziz milletim güçlü sağlam ver türlü şoklara karşı dirençli bir ekonomiye giden yol makroekonomik istikrarın tesisinden ve devamlılığından geçiyor.
Bu sebeple açıklayacağımız reformların omurgasını makro ekonomik ve yapısal politikalar oluşturuyor.
Makroekonomik istikrar kapsamında kamu maliyesi enflasyon finansal sektör cari açık istihdam alanlarına odaklandık.
İLK REFORM DAHA GÜÇLÜ KAMU MALİYESİ
Yapısal politikalar tarafında ise kurumsal yapının güçlendirilmesi, yatırımların teşvik edilmesi, iç ticaretin kolaylaştırılması, rekabet politikaları, piyasa gözetimi ve denetimini reform kapsamımızda aldık.
İlk reform alanımız risklere karşı daha güçlü bir kamu maliyesi yapısını oluşturmak olacaktır.
Son 18 yıldır hep olduğu gibi önümüzdeki dönemde de güven ve istikrara dayalı mali disiplinin en temel önceliğimiz olacak.
YATIRIM, İSTİHDAM, ÜRETİM, İHRACAT
İkide bir fiyat istikrarı, fiyat istikrarı diyorlar ya… Biz onu atıp kenara koydum şimdi yeni dönem az önce anlattığım gibi aslında dört temelin üzerinde bina edilecek.
Yatırım, istihdam, üretim, ihracat…
Bu amaçla harcama disiplini kamu borç yönetimi vergi düzenlemeleri kamu alım ihaleleri kamu özel işbirlikleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri gibi hususları kapsayan yeni politikaları şimdi bu dönemde hayata geçiriyoruz.
ÖNCELİK BÜTÇE POLİTİKALARINDA
Harcama konusunda önceliği vatandaşa hizmet etmenin en önemli aracı olan bütçe politikalarına veriyoruz.
Meclis'in bütçe hakkının kapsamını genişletirken şeffaflık ve hesap verebilirliğini arttırıyor bunun için iki önemli politika değişikliğine gidiyoruz. İlk olarak döner sermayeleri gözden geçiriyor verimli olmayanları kapatıyor ve diğerlerini de kademeli şekilde merkezi yönetim bütçesine dolayısıyla meclis denetimi kapsamına alıyoruz.
İkinci olarak bütçe dışında gerçekleştirilen özel hesap uygulamalarını acil ve zorunlu olanlarla sınırlandırarak bu kriterleri karşılamıyor olanları yine kademeli olarak kaldırıyoruz. Böylece bütçede birlik ilkesini güçlendirmiş oluyoruz.
İsrafa kesinlikle tahammülümüz olmadığı için kamu idarelerinde tasarruf anlayışını yaygınlaştıracak önemli düzenlemeleri hayata geçiriyoruz.
TAŞIT ALIMLARINDA SINIRLAMA
Kamuda taşıt alımı ve kiralanması temsil ve ağırlama gibi harcama alanlarını sınırlamalar getiriyor bunların ayrıntılarını kamuoyuna duyuracak ve takibini de yakında yapacağız.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin bir gereği olarak kamu kurumlarının teşkilatlanmasını yönetim verimliliği ve etkinliği ilkeleri çerçevesinde güçlendiriyor kamu personeli ile ilgili iş ve işlemlerin idare tarafından yürütülmesini sağlıyoruz.
Kamu idaresinin bir bütün olduğu anlayışıyla merkezi yönetimin yanı sıra yerel yönetimlerle de tasarrufçu bir bakış açısının oluşmasını hedefliyoruz.
Mali idarelerde mali disipline güçlendirecek ve borç stokunun artmasını önleyecek düzenlemeler yapıyoruz. Buradan sağlanacak kapasite artışı ile merkezi yönetim üzerindeki finansal yükünü de hafifiletmiş olacağız.
BÜTÜNLEŞİK SOSYAL YARDIM BİLGİ SİSTEMİ
En temel hassasiyetlerimizden birisi de devletimizin sunduğu sosyal yardımları ihtiyaç sahibi ailelere ulaşmasında en ufak bir adaletsizliğin yaşanmaması… Bunun için merkezi ve yerel yönetimlerin sosyal yardımı birimlerini bütünleşik sosyal yardım bilgi sistemine entegre ederek veri paylaşımını sağlıyoruz.
Şeffaflığı artırmak gayesiyle bütçe sonuçlarını politika gelişmelerini ve hedeflerimizi üç ayda bir kamu maliyesi raporu ile milletimizle paylaşıyoruz.
Halkımızın ödevi her bir kuruş verginin nerelere harcandığını çok daha net görebilmesi için maliye politika uygulamalarını yakından takip edebilmesini temin ediyoruz.
Bugünlerde pek çok ülke milli gelirinin katbekat üzerinde çıkan borçlarının sıkıntısıyla uğraşıyor. Türkiye'nin kamu borcunun milli gelirine oranı ise yüzde 41 seviyesindedir. Buna karşılık Avrupa Birliği ülkelerinin borçluluk ortalaması ne biliyor musunuz yüzde 90'a yakın.
DÖVİZ CİNSİ BORÇLARIN PAYINI DÜŞÜRÜYORUZ
Yıllardır uyguladığımız mali disiplin geleneği sayesinde güçlü bir borç yönetimi çerçevesine sahip borç yönetimini bütçe finansmanı için borçlanmanın yanında borç stokunun yapısını da idare et ve yaklaşımı ile yürütüyoruz.
Bu çerçevede borç stokunun dış şoklara karşı duyarlılığını azaltabilmek için döviz cinsi borçların toplam borç stoku içerisindeki payını düşürüyoruz.
Ağırlıklı olarak kendi paramız da borçlanacak, Türk Lirası cinsi senetleri kullanacağız borçlanmanın ortalama vadesini piyasa şartları ile uyumlu olarak artırıyoruz.
Hazine nakit yönetimini de daha güçlü hale getiriyor bunun için Hazine’nin kullanımı dışında kalan kurumların hesabını tek Hazine kurumlar hesabı sisteminde toplayarak nakit yönetiminde verimliliği sağlıyoruz. Ülkemizin riski pirimini düşünerek borçlanma maliyetlerimizi aşağıya çekecek politikaları tahkim ediyor ama maliyesinin gelir tarafını oluşturan vergi politikalarını hep sadeleştiriyor hem de öngörülebilirliği artıran adımlar atıyoruz.
850 BİN ESNAF GELİR VERGİSİNDEN MUAF
Esnaf kardeşlerime buradan güzel bir müjde vermek istiyorum salgın döneminde esnafımızın ne gibi zorluklarla mücadele ettiğini biliyor reform paketimizde dar gelirli küçük esnafımıza yönelik bir vergi muafiyeti de yer alıyor.
Basit usulde vergilendirilen kuaför, tesisatçı, tuhafiyeci, marangoz, tornacı, çay ocağı işletmecisi, terzi ve tamirci gibi yaklaşık 850 bin esnafımızı gelir vergisinden muaf tutuyor beyan yükümlülüklerini de kaldırıyoruz.
Kapsama giren esnafımızı çok ciddi olarak rahat katacağına inandığım bu kararın şimdiden hayırlı olmasını diliyorum.
Vergi Usul Kanunu'nun kayıt dışılığı azaltacak ve vergiye uyumu teşvik edecek şekilde güncelliyoruz güncelleme sonrasında mükelleflerimizin noter tasdiki muhafaza ve bildirim gibi yükümlülükleri önemli ölçüde hafif iletilmiş olacaktır.
Vergi cezalarında uzlaşma kapsamını genişletiyoruz. Elektronik defter ve elektronik belge kullanımı uygulamasını kademeli olarak yaygınlaştırarak vergi kayıp ve kaçağını azaltıyoruz
Vatandaşlarımızın vergi dairesine pizza gitmeden işlemlerini dijital ortamda yapabilsinler diye yedi gün 24 saat hizmet verecek Türkiye dijital bereket dairesi uygulamasını başlatıyoruz.
Mükellef memnuniyetini sağlamak ve hizmet kalitesini artırmak için dijital vergi asistanı sistemini devreye alıyoruz.
Uluslararası yatırımcıların vergi hususunda karşılaştıkları sorunları da reform kapsamına aldık. Bu çerçevede ortaya çıkabilecek muhtemel sıkıntıları engellemek amacıyla çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarını revize ediyoruz
Birden fazla ülkeyi ilgilendiren meselelerin de karşılıklı anlaşma yöntemini daha yoğun şekilde kullanacağız yatırılacak güvenini ve vergideki öngörülebilirliği artırmak amacıyla peşin fiyatlandırma anlaşmalarını yaygınlaştırıyoruz.
VERGİ DENETİMİNDE HAKSIZ REKABETİ ÖNLEYEN MODEL
Kamuya süresinde ödenmeyen borçların tek bir idare tarafından tahsil edilmesini sağlayarak vatandaşlarımızın sıklıkla karşılaştıkları problemlerden biri de daha çözüm getiriyoruz.
Vergi denetiminde standart öngörülebilir ve haksız rekabeti önleyen modellere geçiyoruz. Bu sayede vergi incelemelerinde sektörler ve konular itibari ile ortaya çıkabilen farklı uygulamaları ortadan kaldırıyoruz.
Özellikle dijitalleşmenin getirdiği hızdan faydalanarak mükelleflerimizin uzun süreye yayılan denetimlerden kaynaklanan sıkıntılarını da çözüyoruz.
Elektronik tebligat elektronik inceleme elektronik tutanak ve elektronik raporu içeren dijital vergi denetimi sistemini geliştirerek vergi inceleme sürelerini kısaltıyoruz.
KAMU ALIM İHALELERİNDE YENİ DÜZEN
Kamu harcamaları ile ilgili en önemli konulardan birini de kamu alımı ihalelerinde yapıyoruz kamu alımı ihalelerinde yeni ve dijital bir sisteme geçiyoruz önemli ölçüde azaltacağımız kamu alım ihalelerindeki istisnalardan muhafaza edilecekleri de disiplin altına alıyor ayrıca sektörel kamu alımları kanunu çıkarmak için de hazırlıklara başlıyoruz.
Kamu ihalelerine katılacak firmaların liyakat ve yetkinliklerini ihaleden önce objektif bir şekilde tespit ederek kamuoyuyla paylaşıyoruz, dijital olarak işleyecek bu sertifikasyon sistemi herkese açık olacaktır.
Bu sistem üzerinden yapılacak ihalelerin daha hızlı daha kolay ve daha az maliyetle gerçekleştirilmesini temin ediyoruz. Kamunun ekonomide ölçek oluşturma gücünden azami seviyede faydalanmak istiyoruz. Bu çerçevede kamu alımlarının yerli ürünlere yönlendirerek yurtiçi sanayinin gelişmesine çeşitlenmesine ve büyümesine katkı sağlıyoruz.
Stratejik sektörlerdeki ürünler için yerliliği artıracak teknoloji transferini sağlayacak alım garantilerinin önünü açıyoruz.
Kamunun ithal ürün kullanımını azaltmak için sanayileşme icra komitemizin çatısı altında merkezi izleme sistemi kuruyoruz. Oluşturacağımız ihale şartname havuzlarıyla kamu alımlarına standart getiriyoruz.
KAMU ÖZEL İŞBİRLİĞİ KANUNU
Şehir hastanelerinin en somut örneği, Kamu-Özel İşbirliği projelerimizin başarısı tüm dünyanın takdirini kazanmıştır. Bu uygulamayı bir üst seviyeye taşımak amacıyla Kamu-Özel İşbirliği Kanunu’nun çıkarılmasını planlıyoruz.
Böylece yatırımcıların tek bir kanun ile muhatap olmasını projelerim hukuki altyapısının güçlendirilmesini sektörler ve projeler arasında öncelikli hale getirilmesini süreçlerin daha öngörülebilir hale gelmesine hedefliyoruz.
Kamu İktisadi Teşebbüslerimizi günün ihtiyaçları ışığında reforma tabi tutmak üzere bir çalışma başlatıyoruz.Amacımız mevcut kamu iktisadi teşekküllerimizden güçlü ve rekabetçi küresel şirketler çıkartmaktır.
Hatırlanacağı üzere 2009 küresel krizini takip eden dönemde uyguladığınız politikalarla tüm dünyada takdir edilen bir başarı elde etmiştik. Bu dönemde de hayata geçireceğimiz kamu maliyesi reformları sayesinde yine pek çok ülkeden pozitif yönde ayrışarak yeni bir başarı hikayesi yazmakta kararlıyız.
Bu sene için yüzde 4,3'ten yüzde 3.5’e revize ettiğimiz bütçe açığı hedefine mali disiplinden taviz vermeden ulaşacağız.
SALGININ DEVAM ETME RİSKİNİ GÖZ ARDI ETMİYORUZ
Bununla birlikte elbette salgının devam etme riskini göz ardı etmiyoruz Bütçede bu amaçla var olan mali alanı yeteri kadar genişleterek salgın ve benzeri fevkalade durumların gerektirdiği ihtiyaçları karşılamak için kullanacağız.
Öncelikli gündem maddelerimizden birisi de enflasyonla mücadele olacaktır. Hedefimiz tek haneli düşük enflasyon oranlarına ulaşmaktır. Yatırımlar da öngörülebilirliği azaltan vatandaşımızın günlük hayatına olumsuz etkileri olan enflasyonla mücadeleyi ilk kez vermiyoruz.
GIDA FİYATLARI YAKINDAN TAKİP EDİLECEK
Enflasyondaki yükselmenin hem yapısal hem de dönemsel sebepleri vardır. Küresel gıda fiyatlarındaki yükselişi biraz önce değinmiştim. Ülkeler bu sene dünya genelinde beklenen kuraklık ve salgının sürüyor olması sebebiyle gıda stoklarını artırma eğilimindeler. Bu durum gıda fiyatlarında öngörülebilirliğini azaltıyor. Gıda komitesinin politika önerilerini şekillendirebilmesini ve piyasanın etkin çalışabilmesini temin için veri akışını sağlayacak bir erken uyarı sistemi kuruyor.
Erken uyarı sistemi üzerinden özellikle üretim toptan ve perkende aşamasında gıda zincirinin tamamı anlık olarak takip edilerek raporlanacaktır. Sistemin getirdiği anlık veri akışı sayesinde karar alma hızımız artacaktır. Gıda tarafında kayıp ve israfın azaltılması için de harekete geçiyoruz.
