İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) TÜİK verilerine dayandırdığı araştırmaya göre, 2022 yılında 12 bin 159 TL olan aylık ortalama hanehalkı tüketim harcaması, 2023 yılında 24 bin 383 TL’ye yükseldi.
Resmi enflasyon oranı yüzde 64,8 olarak açıklanmasına rağmen, harcamaların yüzde 100,5 oranında artması dikkati çekti. İPA’nın konuya ilişkin açıklamasında, "Türkiye’deki hanehalkı harcamalarının bu dramatik değişimleri, ekonomik zorlukların ve harcama alışkanlıklarının nasıl etkilendiğini gözler önüne seriyor" denildi.
1- Hane Harcamaları İki Katına Çıktı
TÜİK Hanehalkı Tüketim Araştırması’na göre 2022 yılında 12 bin 159 TL olan aylık ortalama hanehalkı tüketim harcaması, 2023 yılında 24 bin 383 TL’ye yükseldi. Resmi enflasyon oranının %64,8 olarak açıklanmasına rağmen, harcamaların %100,5 oranında artması dikkat çekti.
2- Harcama Kalemleri Değişti
2022’de hanelerin en yüksek harcama kalemi %22,9 ile gıda ve alkolsüz içecekler iken, 2023’te bu kalem %23,9 ile konut ve kira oldu. Gıda enflasyonu %71,1 ve dar gelirli gıda enflasyonu %111,7 (DİSK-AR) iken gıda kaleminin düşmesi hanelerin yiyecekten tasarruf ettiğini gösterebilir.
3- Gelir Grupları Arasındaki Farklılıklar
Düşük gelir grubunda gıda ve alkolsüz içecek harcamaları %36,6 iken, yüksek gelir grubunda bu oran %14,5 olarak hesaplandı. Yüksek gelir grubunda ulaştırma harcamaları %28,3’ü bulurken, düşük gelir grubunda sadece %8,8 oldu.
4- Hanehalkı Büyüklüğüne Göre Harcamalar
Tek kişilik hanelerde en yüksek harcama kalemleri %31,8 ile konut ve kira, %18,7 ile ulaştırma iken 4 kişilik hanelerde ise %22,9 ile ulaştırma ve %21,9 ile konut ve kira öne çıkıyor.
5- Emekli Geliri Olan Haneler
Emekli geliri olan hanelerde konut ve kira harcamalarının payı 2022’de %28,6 iken 2023’te %31,9’a yükseldi. Ulaştırma harcamalarının payı ise %15,9’dan %14,4’e düştü. Türkiye’deki hanehalkı harcamalarının bu dramatik değişimleri, ekonomik zorlukların ve harcama alışkanlıklarının nasıl etkilendiğini gözler önüne seriyor.
BAYRAMA BORÇLU GİRİYORLAR
Öte yandan önceki gün Buğra Gökce, "İstanbul Mayıs ayı verilerine göre yaklaşık her 5 İstanbulludan biri elde ettiği gelirle geçinemediği için borçlanıyor. Artan hayat pahalılığı, derinleşen ve kronikleşen yoksulluk, gıda ve konut harcamalarının toplam harcamalar içindeki ağırlığının artması vatandaşların zorlanmasına neden oluyor" ifadelerini kullanmıştı.
