Maraş'ya 9 saat arayla meydana gelen ve 10 ilde yıkıcı bir şekilde hissedilen depremlere yönelik çalışmalar devam ederken seçim tartışması da yeniden alevlendi.
AKP kurucularından Bülent Arınç, "Deprem nedeniyle seçim ertelenmelidir" ifadelerine yer vermiş, muhalefetin tepkisine yol açmıştı.
İktidar kanadı, deprem ile birlikte seçimlerin ertelenmesi ve sürece siyasetin karışmaması yönünde görüş bildirirken muhalefet ise siyasetin aslında şimdi yapılması gerektiğini belirterek seçimlerin ertelenmemesini istiyor.
CHP'nin anayasa hukukçusu milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi Prof. Dr. İbrahim Özden Kaboğlu 18 Haziran'dan sonraki bir tarihte seçim yapılmasının, savaş halinde ve TBMM kararı dışında olanaksız olduğunu söyledi.
TBMM İÇİN YÜKÜMLÜLÜK DEĞİL SEÇENEK
Depremin acıları sürerken, seçimlerin ertelenmesinin gündeme getirildiğini ve bir bilgi kirliliği yaratıldığını belirten Kaboğlu, seçimlerin geriye bırakılmasının (ertelenmesinin) ancak savaş hali durumunda TBMM kararı ile yapılabileceğini belirtti. Kaboğlu savaş halinde Meclisin bu yetkisinin bir yükümlülük değil, seçenek olduğuna dikkat çekti.
BAŞKA BİR NEDENLE SEÇİMLER GERİYE BIRAKILMAZ
Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu'nun konuya dair 7 maddelik açıklaması şu şekilde:
- Seçimlerin geriye bırakılması: "Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılamasına imkan görülmezse" TBMM, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir (Any., md.78). Bu kural, açık ve yoruma kapalı; başka bir nedenle seçimler geriye bırakılmaz.
- Anayasa Mahkemesi'nin 15.6.2012 tarihli kararına atıfla yanıltıcı görüşler paylaşılmakta. Anılan kararda Anayasa Mahkemesi, yalnızca cumhurbaşkanlığı seçimini (2017 öncesi için) geriye bırakmaya ilişkin yasa koyucunun takdir yetkisi olduğunu belirtmiştir.
- AYM başvurusuna konu olan 6271 sayılı yasaya göre, yalnızca savaş hali geriye bırakma nedenidir(md.5). Anayasa Mahkemesi'nin kararı, bunun yalnızca yasa ile düzenlenebileceğini ve Anayasa'ya uygun olduğunu saptamıştır.
KONU YALNIZCA ANAYASAL DÜZENDE ELE ALINIR
- TBMM seçimleri ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birlikte yapılmasını düzenleyen 2017 değişikliği (md.77) sonrası, Anayasa madde 78, hem TBMM hem de Cumhurbaşkanlığı seçimleri için bağlayıcı kural haline gelmiştir.
- AYM'nin 2012 kararına konu olan Cumhurbaşkanı seçimi için yasa koyucunun olası bir takdir yetkisi, 2017 Anayasa değişikliği sonrası ortadan kalkmıştır; zira md. 78, Cumhurbaşkanı seçimi için de bağlayıcı olmuştur. Bu nedenle konu artık yalnızca Anayasal düzeyde ele alınabilir.
YSK'NİN SEÇİM ERTELEME YETKİSİ YOK
- TBMM'nin seçimlerin geriye bırakılması konusunda takdir yetkisi ise, ön koşul olarak Anayasa md. 92 uyarınca bir savaş hali ilanı varsa kullanılabilir ve TBMM için seçimleri geriye bırakmak, bir yükümlülük değil, seçenek olur.
- Seçimleri erteleme yetkisi olmayan YSK, Anayasa ve yasalara uygun olarak seçimleri yönetmek ve denetlemekle yetkili ve görevli olup, bu çerçevede gerekli hazırlıkları yapması için yeterli süreye sahiptir.
Kaboğlu açıklamasını şu ifade ile tamamladı:
"Sonuç olarak; Anayasa hükmü açıktır: 18 Haziran'dan sonraki bir tarihte seçim yapılması, 'savaş halinde TBMM kararı' dışında olanaksızdır."