Irak’ta 27 yıl, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) ise 38 yıl aradan sonra ilk kez genel nüfus sayımı yapılıyor. Bugün ve yarın olmak üzere iki gün sürecek genel nüfus sayımı için 2 gün sokağa çıkmaya yasağı uygulanacak. Irak nüfusunun yaklaşık 44 milyon, IKBY’nin ise 6 milyon civarı olduğu tahmin ediliyor.
Nüfus sayımı kapsamında hanelere 70 soru yöneltilecek. Sağlık, eğitim, çalışma, hizmetler, birey sayısı ve ailelerin karşılaştığı hastalıklar gibi konuları içeren taslakta etnik ve mezhep soruları yer almayacak.
Irak’ta kraliyet tarihinden bu yana tarihi belgelere göre 1934, 1947, 1957, 1965, 1977, 1987, 1997 yıllarda sayım yapıldı. IKBY'deki son sayım ise 1987 yılında düzenlendi.
Irak Planlama Bakanlığı'na göre, 20-21 Kasım tarihlerinde yapılacak nüfus sayımı süresince güvenlik ve sağlık görevlilerinin yanı sıra gazeteciler ve Irak vatandaşı olmayanlar hariç sokağa çıkma yasağı uygulanacak. Nüfus sayımı günlerinde uygulanan sokağa çıkma yasağı uçuşları aksatmayacak ve havalimanlarında uçuşlar devam edecek. Elektronik ortamda gerçekleştirilecek nüfus sayımında elektronik tabletler kullanılacak. Sayımda gerekli eğitimin verildiği yaklaşık 120 bin kişi sahada çalışacak. Irak Planlama Bakanlığı'nın, resmi olmayan sonuçlarının sayım işleri bittikten sonra açıklaması bekleniyor.
'BÜTÇE MAİPÜLASYONUNUN ÖNÜNE GEÇİLECEK'
IKBY Planlama Bakanı Dara Reşid, nüfus sayımından elde edilen verilerin, Kürdistan Bölgesi'nin federal bütçedeki payının gelecekte manipüle edilmesinin önüne geçeceğini söyledi. Reşid, nüfus sayımının önemine ilişkin basın Erbil'de basın açıklamasında bulundu. Bakan Reşid, Irak Planlama Bakanlığı'nın yardım ve koordinasyonu sayesinde sayımın ilk gününe başarıyla ulaştıklarını söyledi.
Rudaw'ın aktardığın göre Dara Reşid, şu ifadeleri kullandı: "Kürdistan Bölgesi olarak, nüfus ve bina sayımını uzun zamandır destekliyoruz. Sayımın önemi, Kürdistan Bölgesi'nin nüfusunun Irak'ın toplam nüfusundan belirlenmesini sağlaması ve bu sayede Kürdistan Bölgesi'nin bütçedeki payının manipüle edilmesinin önüne geçmesidir."
140'NCI MADDE TARTIŞMASI
2003 yılından sonra Irak Anayasası’nda yerini alan 140. madde Kerkük, Diyala, Musul ve diğer tartışmalı bölgelerin statüsünü ilgilendiriyor. 140. madde normalleşme, nüfus sayımı ve referandum aşamalarından oluşuyor.
Buna göre, önce Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde (Diyala, Musul ve Salahaddin), Saddam Hüseyin dönemi ve 2003 sonrası yaşanan demografik değişiklik durumu normalleştirilecek, ardından nüfus sayımı yapılacak ve daha sonra bu bölgelerin merkezi yönetime mi yoksa IKBY'ye mi bağlanmasına karar verilmesi için referanduma gidilecek. Anayasaya göre tüm bunların Aralık 2007'e kadar gerçekleştirilmesi gerekiyordu.
O dönem Kerküklü Türkmen, Kürt ve Arap siyasi temsilcilerden oluşturulan komisyon hiçbir sonuca ulaşamamış ve söz konusu madde 2007 yıl sonunda yürürlükten kalkmıştı. Kürt siyasi liderler, özellikle Kerkük'ün statüsünün belirlenmesi için 140. maddenin uygulanması gerektiğini savunurken, Kerküklü Türkmen ve Araplar ise maddenin 2007 sonunda hukuken sona erdiğini savunuyor.