Ertuş, SGK'nın, Türkiye'nin en önemli sosyal güvenlik sorunlarından biri olan kayıt dışı istihdamla mücadele etmek için her yıl rehberlik ve bilgilendirme faaliyetleri düzenlediğini belirtti. Ayrıca, sivil toplum kuruluşları ve meslek odalarına yönelik bilgilendirme ziyaretlerinin de yapıldığını vurguladı.
Kayıt Dışı İstihdam Nedir?
Rifat Ertuş, açıklamalarında kayıt dışı istihdamın tanımını yaparak, çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi veya çalışma gün ve ücretlerinin eksik bildirilmesini "kayıt dışı istihdam" olarak tanımladı. Sigortasız işçi çalıştırmak ve çalışma süresi ile ödenen ücretlerin eksik bildirilmesi de bu kapsamda değerlendirilmektedir.
Sigortasız İşçi Çalıştırmak Yasal Olarak Yasaktır
SGK Hakkari İl Müdürü Ertuş, sigortalı çalışmanın hem işçi hem de işveren için anayasal bir hak olduğunu ve bunun aynı zamanda bir zorunluluk olduğunu belirtti. "İşverenlerin, çalışanlarını sigortasız olarak çalıştırma hakları yoktur. Sigortasız çalışmayı talep eden işçiler de kanunen bu hakkı isteyemezler" dedi. Sigortasız çalıştırma durumunun tespit edilmesi halinde işverene idari yaptırımlar uygulanacağını hatırlatan Ertuş, özellikle emekli maaşı, işsizlik sigortası, sosyal yardım alan ve bakmakla yükümlü kişilerin sigortasız çalışma konusunda daha istekli olabildiklerini belirtti. İşverenlerin, bu tür talepleri yasal sorumluluklarını yerine getirerek reddetmeleri gerektiğini vurguladı.
Kayıt Dışı Çalışanların Hakları
Kayıt dışı çalıştırılan işçilerin emeklilik hakları bulunmamaktadır. Ayrıca, iş kazası veya meslek hastalığı gibi durumlarda malullük aylığından faydalanamayacakları gibi, hayatını kaybetmeleri durumunda eş ve çocukları da ölüm ve yetim aylığı gibi haklardan yararlanamayacaktır. Kayıt dışı çalışanlar, sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek zorunda kalacaklardır.
Kayıt Dışı İstihdam ve Yaptırımlar
Kayıt dışı çalışan işçiler ve sigortasız işçi çalıştıran işverenlere karşı çeşitli idari yaptırımlar uygulanmaktadır. SGK Hakkari İl Müdürü Ertuş, "Sigortasız çalışan bir işçinin tespiti halinde işverene idari para cezası uygulanır. Ayrıca, bu işyerlerinin sigorta prim teşvikleri durdurulur ve işyerleri devlet ve özel sektör teşviklerinden yararlanamaz" şeklinde konuştu.
Yabancı Uyruklu Çalışanlar İçin Yasal Düzenlemeler
Ertuş, yabancı uyruklu çalışanlar konusunda da dikkat edilmesi gereken yasal düzenlemelere değindi. Yabancı işçilerin çalışabilmesi için önceden çalışma izni alınması gerektiğini ve bu iznin ardından en az 5 Türkiye vatandaşı çalıştırılması gerektiğini belirtti. Ayrıca, yabancı işçiye ödenecek ücretin asgari ücretin altında olmaması gerektiğini de ekledi. Çalışma izni bulunmayan yabancı işçiyi çalıştıran işverenlere, her bir yabancı uyruklu çalışan için 56.752 TL idari para cezası uygulanacağına dikkat çekti.
Çalışanlar ve İşverenler İçin Bilgilendirme Kanalları
Çalışanlar, sigorta durumlarını ve haklarını PTT'den aldıkları e-devlet şifresiyle www.turkiye.gov.tr adresinden sorgulayabilirler. Ayrıca, 7 gün 24 saat "Alo 170" Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İletişim Hattı'na başvurabilir ya da SGK İl Müdürlükleri ile Sosyal Güvenlik Merkezleri'ne başvurabilirler.
Banka Ödemeleri Zorunlu
Türkiye genelinde işveren tarafından 5 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, işçilerin ücretlerinin banka aracılığıyla ödenmesi zorunludur. Aksi takdirde, işverenlere her işçi için her ay 1.514 TL idari para cezası uygulanacaktır. Bu uygulama, işçilerin ücretlerinin yasal şekilde ödenmesini sağlamayı amaçlamaktadır.
