Azerbaycan ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ'da yaşanan çatışma sürecinde yaşanan hak ihlallerini ve Türkiye’deki Ermeni vatandaşların durumunu incelemek için TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu bünyesinde alt komisyon kuruldu. Komisyon Azerbaycan'da vurulan sivil yerleşim alanlarında incelemeler ve araştırmalar yapacak.
Komisyon Başkanı AK Parti ve MHP’li komisyon üyelerinin verdiği önergeyle ilgili, “Gerektiğinde dış ülkelerdeki insan hakları ihlallerini incelemek ve bu ihlalleri o ülke parlamenterlerinin dikkatlerine doğrudan ya da mevcut parlamenter forumlar aracılığıyla sunmak” komisyonun görevleri arasında sayılmıştır” değerlendirmesinde bulundu.
Komisyon Başkanı AK Parti Bursa Milletvekili Hakan Çavuşoğlu, alt komisyon kurulmasına ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
“Pervasızca işlenen bu savaş suçları karşısında, uluslararası hak savunucusu kurum ve kuruluşları göreve çağırmak, savaş suçlarının işlenmesine seyirci kalmamak, dünya kamuoyunun dikkatini sivil kayıplara ve sivil altyapıdaki tahribata çekerek, bunun Yukarı Karabağ ve mücavir yedi bölgenin işgalini sürdürme aracı olarak kullanılmasının işaret ettiği ahlaki krize görünürlük kazandırmak ve zorla yerinden edilen yüz binlerce insanın güvenli geri dönüş hakkına destek vermek Komisyon olarak görevimizdir. Hiç şüphesiz, Lozan Anlaşması’yla statüleri belirlenmiş bulunan Ermeni vatandaşlarımızın hakları hukuk devletinin koruması altındadır. Türkiye, ülkemizde yasa dışı olarak çalışan binlerce Ermeni’nin durumu dâhil, kendi vatandaşlarının durumu ile söz konusu çatışma arasında bir ilişki kurulmasını kabul etmez. Bununla birlikte, bu çatışmanın gölgesini aralamak ve Türkiye’deki Ermeni vatandaşlarımızın durumunu da bu açıdan yerinde incelemek de Komisyon olarak değerlendirmemiz gereken bir konudur.”
TANRIKULU: İKİ KÖYLÜNÜN HELİKOPTERDEN ATILDIĞI İDDİALARI ARAŞTIRILSIN
İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili ve CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki sorunun barış odaklı çözülmesinden yana olduklarını belirterek komisyonun kurulmasından yana tutum aldıklarını kaydetti. Tanrıkulu ayrıca, 11 Eylül’de Van’ın Çatak ilçesinde askerler tarafından gözaltına alındıktan sonra helikopterden atıldıkları iddia edilen 50 yaşındaki Osman Şiban ve 57 yaşındaki Servet Turgut adlı iki köylüye ilişkin iddiaların gündeme alınıp araştırılmasını talep etti.
HDP: KOMİSYON SORUMLULUK ALMALI
Helikopterden atılma iddialarının komisyonu olağanüstü toplanmasını gerektirecek bir olay olduğuna dikkat çeken HDP Muş Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit ise, “2020 yılında insanların helikopterden atıldıklarına dair bir iddia varsa bu iddianın doğruluğunu ya da yanlışlığını ortaya koymak eğer doğruysa bu anlamda sorumlu olanların adil ve tarafsız bir yargı tarafından yargılanmalarını sağlamak konusunda komisyonun sorumluluk alması gerekir” diye konuştu.
'ÖNCE GARO PAYLAN’A KARŞI OLAN DİL DÜZELTİLMELİ'
Türkiye’de Ermelerine yönelik nefreti kışkırtan kamusal dilden vazgeçilmesi gerektiğini de belirten Koçyiğit, Hrant Dink’in faillerinin 14 yıldır bulunamadığını işaret ederek şöyle konuştu:
“Ülkemizde yaşayan Ermeni halkımızı her gün inciten hatta bizim milletvekillimiz Garo Paylan’ a yönelik tehdide varacak bir dil kullanımının, Ermeni halkına yönelik nefreti de kışkırtan kamusal dilin bir an önce reddedilmesi ve bu konuda da tutum alınması gerekiyor. Biz yakın dönemde Hrant Dink’in bir katliam sonucunda katledildiğine tanıklık ettik. Hala faillerinin kim olduğunu bilmiyoruz.”
“DİNK CİNAYETİNİN 14 YILDIR AYDINLATILAMADIĞI ÜLKEDE ERMENİLERİN MAĞDURİYETİNİ ARAŞTIRACAKMIŞIZ'
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu ise, Türkiye’deki Ermenilerin durumlarının araştırılmasına yönelik komisyon önerisini şöyle değerlendirdi:
“Hrant Dink cinayetinin on dört yıl boyunca aydınlatılmadığı, aydınlatılmak istenmediği bir ülkede “Türkiye’deki Ermenilerin mağduriyetini araştıralım” diyoruz. Ne derece bir samimiyet var, bunu sormak lazım. Çünkü Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu raporu Abdullah Gül tarafından apaçık bir şekilde hazırlanmasına rağmen hiçbir gereği yapılmadı. Ben o denetleme kurulu raporunu Sayın Gül’le görüşmemiz sonrasında da inceledim ve gerçekten çok önemli ihlalleri tespit etmiş bir Cumhurbaşkanlığı Denetleme Kurulu raporuydu. Ama gelinen noktada 14’üncü yıla giriyoruz. Hrant Dink cinayetiyle ilgili tek bir adım yok.”
CEZAEVLERİNDE COVİD-19: SON 1 AYDA 6 KİŞİ ÖLDÜ
Öte yandan Covid-19 ile ilgili cezaevlerinde büyük bir sorun olduğunu ifade eden Gergerlioğlu, “Son bir ay içinde 6 kişi Covid-19 nedeniyle öldü. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri hiçbir açıklama yapmıyor ve bizim komisyonumuz da bu konuyla ilgili hiçbir girişimde bulunmuyor. İnsanlar son derece tedirgin. Daha geçen gün Elbistan’da birisi öldü, önceki gün başka bir cezaeviydi, Buca’da gencecik bir insan öldü. Bunu İnsan Hakları Komisyonunun sorması lazım ama maalesef bu konuda bir adım yok” dedi. Gergerlioğlu da Van’da yaşanan helikopterden atılma olayın gündeme alınmasını, araştırılmasını talep etti.
RET GEREKÇESİ: SORUŞTURMA SÜRÜYOR
Komisyon başkanı Hakan Çavuşoğlu, milletvekillerinin bu talebine “ olay yargıda” diyerek, “Konuyla ilgili olarak hem idari hem de adli bir soruşturma süreci devam ediyor. Malumunuz, Anayasa madde 138 uyarınca soruşturma konusunda bizim herhangi bir tavsiye, telkin, araştırma yapma imkânımız mevzubahis olamaz. Bu anlamda soruşturma sonucunu bekleyeceğiz. Yeni bir durum hasıl olursa elbette ki komisyon her daim gündemine hâkim olur ve gerekirse çalışmasını da yapar” ifadelerine yer verdi.
Görüşmelerin ardından “Ermenistan'ın Azerbaycan'a saldırmasıyla başlayan gerilim ve çatışma sürecinde yaşanan hak ihlalleri ile Türkiye'deki Ermeni vatandaşların durumu hakkında alt komisyon” kurulmasına ilişkin önerge kabul edildi.
EN ÇOK BAŞVURU CEZAEVLERİNDEN YAPILDI
Diğer yandan İnsan Hakları inceleme Komisyonuna 27. Yasama Dönemi'nde 12 Ekim itibarıyla ulaşan toplam başvuru sayısı 6 bin 93, işlem yapılan başvuru ise 5 bin 823 oldu. Komisyonca işleme alınan başvuruların konularına göre dağılımı şu şekildedir:
Cezaevlerine ilişkin başvurular 4 bin 767, yargıya ilişkin sorunlar 1. 132, çeşitli sorunlar -sağlık sorunları, maddi yardım talebi, iş talebi gibi- 863, komisyonun girişimde bulunması ve yerinde inceleme talebi 202, kolluk uygulamalarından şikâyetler 149, yasal düzenleme talepleri 248, memuriyete ilişkin sorunlar -göreve iade talebi, mobbing, sınavlar ve benzeri- 103, işçi sorunları 78, engelli sorunları 33, askerlikle ilgili sorunlar 14.
