Irak Bakanlar Kurulu, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) topraklarında yer alan, zorla yerinden edilmiş kişilerin barındığı 23 kampın kapatılması için 30 Temmuz'u son tarih olarak belirledi. Irak'ın bu kararı ise IŞİD'in Şengal Katliamı'ndan kurtulan Ezidilere 'bir kez daha gelecek korkusu' yaşattığı için eleştirilerin odağında.
The Guardian gazetesinin aktardığına göre, Şengal'deki katliamdan 10 yıl sonra, on binlerce Ezidi, yıkılmış, zarar görmüş evlerine dönmekten korkuyor. Irak'ın kapatılması kararını verdiği kamplarda, 155 bin ülke içinde yerinden edilmiş kişi yaşıyor. Bu kişilerin büyük bir kısmını ise kaçırılan, işkenceye uğrayan, 'cinsel köleliğe' zorlanan Ezidiler oluşturuyor.
'KARAR, GÖNÜLLÜ BİR KARARDAN ÇOK BASKI OLUŞTURDU'
Irak Göç ve Yerinden Edilenler Bakanlığı, ocak ayında alınan karar kapsamında, yeniden iskan masrafları için her bir aileye 4 milyon Irak dinarı (yaklaşık 100 bin TL) vermeyi taahhüt etmiş, ayrıca bir istihdam yaratma programı da başlatmıştı.
Ancak, planlar, hem kamplarda yaşayanlar hem de Irak'taki Birleşmiş Milletler (BM) mülteci ajansı temsilcisi Jean-Nicolas Beuze ile aralarında İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) de olduğu hak örgütleri arasında endişeye sebep oldu. Beuze, geçen hafta basın mensuplarına yaptığı açıklamada, yaklaşan kapanma tarihinin 'pek çok kişi üzerinde, gönüllü ve bilinçli bir karar almaktan ziyade eve dönme konusunda baskı oluşturduğunun' altını çizdi
'BEŞ ÇOCUĞUMUN ÖLDÜRÜLDÜĞÜ BİR YERE GERİ DÖNEMEM'
IŞİD'in ilerleyişi ve varlığı 2017 yılında bastırılmış olsa da The Guardian'a konuşan kişiler, teklif edilen paranın yetersiz olduğunu ve eve dönmenin güvenli olmadığını anlattı. Duhok yakınlarındaki Shariya kampında kalan 60 yaşındaki Sare Ravo Murad Peshow, "Eğer hükümet bizi buradan çıkarırsa gidecek başka bir yerimiz yok. Çocuklarımın beşinin öldürüldüğü bir yere geri dönemem" ifadelerini kullandı.
Gazetenin paylaştığı bilgilere göre, Bağdat, federal Irak içindeki tüm benzer kampları halihazırda kapatmış olsa da IKBY'deki kamplarda kalanların çoğunu Ezidiler oluşturuyor. Uluslararası Göç Örgütü'nün verilerine göre, 2 bin 700'ü aşkın Ezidi ise halen kayıp. Bu kişilerin ölmüş olabileceğine ya da halen esir tutuluyor olabileceğine inanılıyor.
'İŞİMİZ, DÜKKANIMIZ YA DA ARABAMIZ YOK...'
Shariya kampında mevcut durumda yaklaşık 12 bin 255 kişi yaşıyor. Oğlu ve dört torunu Şengal'de IŞİD tarafından kaçırılan Peshow, "İşimiz, dükkanımız ya da arabamız yok. Sadece yaradan ve iyilik sahipleri bize yardım ediyor" dedi.
Peshow ve eşi de buradaki pek çok kişi gibi Göç ve Yerinden Edilenler Bakanlığı'nın iki ya da üç ayda bir yaptığı yemek yardımı ve yapılan diğer yardımlar ile hayatlarını idame ettirebiliyor. Peshow, mülkleri IŞİD tarafından zarar gören Şengallilere verilen hükümet tazminatı için başvuru yapmış, ancak kabul edilip edilmediğini henüz öğrenebilmiş değil.
'YAŞADIĞIMIZ BÖLGE HALEN GÜVENLİ OLMAYABİLİR'
Bu kampta kalanlardan biri de 39 yaşındaki Tahseen Hussen Osman Rasho. Rasho, Duhok'ta çalıştığını ancak altı kişilik ailesiyle geçinebilmek için hükümetin yaptığı yardımlara güvenmek durumunda kaldıklarını anlattı.
O da yaptığı tazminat başvurusuna henüz yanıt alabilmiş değil. Eşi ve çocuklarıyla IŞİD Şengal'e ulaşmadan bir gün önce kaçmayı başaran Rasho, eskiden yaşadığı dağlık bölgenin halen güvenli olmadığından endişe duyduğunu da belirtti.
The Guardian'ın değerlendirmesine göre, söz konusu bölge, İran destekli Gönüllü Halk Güçleri ve PKK gibi silahlı grupların devam eden varlığı sebebiyle 'şüphesiz ki istikrarsız' bir bölge. Bu bölgenin aynı zamanda Irak, Türkiye, Lübnan ve Suriye arasında silah kaçakçılığı için kullanılan kilit bir geçiş rotası olduğu ifade edildi.
BAKANLIKTAN AÇIKLAMA: DUYURULAN TARİHTEN ÖNCE KAPATILABİLİR
Irak Göç ve Yerinden Edilenler Bakanlığı Sözcüsü Ali Abbas, hükümetin insanların yardıma bağlı olmasını istemediğini belirterek, "Bakanlık, kampları açıklanan tarihten önce kapatmak için çalışmalarını sürdürüyor" diye konuştu. Abbas, teklif edilen 'finansal paketin' ise 'küçük evlerin restore edilmesini ve kalıcı malların satın alınmasını' hedeflediğini anlattı.