Ukrayna‘ya saldıran Rusya‘nın dün Avrupa Konseyi‘nden resmen çıkması, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatına yönelik sorumluluklarının da sonunu getirdi.
Son yıllarda AİHM’e yapılan başvuru sıralamasında sürekli ilk sırada yer alan Rusya’nın üyeliğinin son bulmasıyla ikinci sırada yer alan Türkiye bu ülkenin yerini aldı.
Yüksek Mahkeme’de 2021 yılı sonu itibarıyla karar için bekleyen şikayetlerde, Rusya 17 bin 13 başvuruyla ilk sırada yer alırken, Türkiye 15 bin 251, Ukrayna 11 bin 372 ikinci ve üçüncü sırada. Romanya 5 bin 690 ve İtalya 3 bin 646 ile dördüncü ve beşinci ülke.
Yeşil Gazete'nin haberine göre 2021 yılı itibarıyla AİHM bekleyen yaklaşık 70 bin davanın yüzde 70’ini Rusya, Türkiye, Ukrayna ve Romanya’dan gelen başvurular oluşturuyordu.
AİHM’de 2021’de açıklanan mahkeme kararlarında daha önceki yıllarda olduğu gibi Türkiye, ifade özgürlüğü alanında yine en fazla mahkumiyeti alan ülke olmu; 31 davada hak ihlalinde mahkum edilmişti.
RUSYA ALEYHİNE AÇILAN BÜTÜN DAVALAR ASKIDA
Rusya’nın resmen üyelikten çıkmasının ardından bir açıklama yapan AİHM, Rusya aleyhine açılan bütün davaların incelenmesini askıya aldığını duyurdu.
Rusya’da Avrupa Konseyi üyeliğinden çıkması sembolik önem taşıyordu. Ancak Moskova’nın üyelikten çıkmasının en somut sonucu; 145 milyonluk Rus halkının bundan böyle konseyin yargı kolu olan AİHM’in korumasından yararlanma hakkının ortadan kalkması oldu.
Rusya’nın üyelikten çıkmasıyla üye ülkelerdeki cezaevi ve karakolları haber vermeden teftiş etme hakkına sahip bağımsız uzmanlardan oluşan Avrupa İşkence ve Kötü Muameleyi Önleme Komitesi, bir daha bu ülkeye ziyaret gerçekleştiremeyecek. Üye ülkelerin anayasa ve yasalarının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne uygunluğunu denetlemekten sorumlu Venedik Komisyonu, yine Moskova hakkında bağlayıcı kararlar veremeyecek.
Öte yandan Rusya’nın üyelikten çıkması konseyin bütçesinde yılda yaklaşık 500 milyon euro yani yüzde 7’lik gibi önemli bir azalmaya sebep olacak.
Rusya’nın, Ukrayna’ya yönelik askeri saldırıları nedeniyle Avrupa Konseyi’nin Bakanlar Komitesi’nde ve Parlamenterler Meclisi‘nde temsil hakkı 25 Şubat’ta askıya alınmıştı. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, 10 Mart’ta konseyin tüzüğünün 8. maddesi kapsamında AKPM’den Rusya’ya yönelik alınabilecek yeni yaptırım kararlarını görüşmesini istemişti.
Buna karşılık Rusya, yaptırımı beklemeden Konsey’den çıktığını açıkladı. Rusya, 28 Şubat 1996’da Avrupa Konseyi üyesi olmuştu.
