Sanayi Üretimi 16 Ayın En Sert Düşüşünü Yaşadı: Faiz Artışı ve Ekonomik Daralma İhracatı da Etkiledi

Enflasyon ve durgunluğun aynı anda yaşandığı dönemin kapıları açıldı. Ekonomideki yavaşlamanın sinyali sanayi tarafından geldi. Haziran’da sanayi üretimi yıllık yüzde 4,7 azaldı. En sert gerileme imalatta yaşandı.

10.08.2024 - 11:07

Faiz artırarak enflasyonla mücadelenin faturası sanayi üretimine çıktı. Ekonomideki yavaşlamanın sinyali sanayiden geldi. Haziran'da sanayi üretimi yıllık yüzde 4,7 azaldı. Sanayi üretim endeksinde depremin ardından en sert daralmaya yaşandı. Böylece yıllık bazda sanayi üretiminde 16 ayın en büyük düşüşü gerçekleşti.

En sert gerileme ise imalat sektörü, ara malı ve dayanıklı-dayanıksız tüketim mallarında gerçekleşti. İmalat sektöründe yüzde 6,9’luk, dayanıklı tüketim malları yüzde 9,1, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 9, ara malı üretiminde ise yüzde 6,1’lik gerileme yaşandı.

Ekonomi yönetiminin Haziran 2023 itibarıyla uygulamaya başladığı kemer sıkma politikasının ekonomi üzerindeki etkileri, sanayideki daralma ile açığa çıkmaya başladı. Sanayi üretimine ilişkin veriler, yüksek faiz ile talebi yavaşlatmayı önceleyen ekonomi politikası sonucunda tüketim ve yatırım harcamalarının azaldığına işaret etti.

Sanayide yaşanan daralmanın büyüme verilerine etkisi ise Eylül ayında açıklanacak olan Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) istatistiklerinde açığa çıkacak. Ancak Ocak-Haziran döneminde toplam ihracatın yüzde 94,3’ünü oluşturan imalat sanayisi üretiminde yaşanan gerileme ihracatı da olumsuz etkiledi.

KONKORDATO ARTIYOR

Ekonomik koşulların zorlaşması ve borçlanma maliyetlerinin yükselmesiyle zor duruma düşen işletmelerin konkordato başvurularında da artış yaşanıyor. Finansman koşullarının zorlaşmasıyla borç ödeme güçlüğü yaşayan ve konkordato yoluna giden sektörlerin başında ise inşaat, tekstil ve akaryakıt istasyonları geldi. Temmuz itibarıyla 788 dosya hakkında konkordato süreci dolayısıyla geçici mühlet kararı verildi.

DARALMA DEVAM EDECEK

Doç. Dr. Cem Oyvat, TCMB’nin faiz artırımının bir sonucu olarak ekonominin yavaşlamaya devam ettiğini kaydetti. Bu durumunun beklenen hatta TCMB’nin arzuladığı bir şey olduğunu belirten Oyvat, “TCMB’nin enflasyon raporuna göre ‘çıktı açığı’nın daha da artacağı bekleniyor. Yani daralmanın önümüzdeki aylarda devam edeceği görünüyor. Fakat sorun şu ki sanayi üretimi daralırken enflasyon hala çok yüksek. Stagflasyona, hatta slumpflasyona doğru gidiyoruz” ifadelerini kullandı.

Çarkların yavaşlaması ile ülke ekonomisinde enflasyon ve durgunluğun hatta küçülmenin aynı anda yaşandığı bir dönemin yaklaştığına vurgu yapan Oyvat, “Sanayi üretiminin daralmasına bağlı olarak işsizliğin artmaya başlamasını da bekleyebiliriz” diye konuştu.

Öte yandan sanayi endeksinin daraldığı sektörlerdeki ihracatta da azalma yaşandığını belirten Oyvat, “Mesela motorlu kara taşıtı imalatı haziran ayında geçen yılın aynı dönemini göre yüzde 14, mobilya imalatı yüzde 20, giyim eşyaları imalatı yüzde 17 azalmış. Diğer yandan bu sektörlerdeki ihracatın haziran ayında yine geçen yılın aynı dönemine göre sırasıyla yüzde 12, yüzde 19 ve yüzde 18 azaldığını görüyoruz. Demek ki ihracattaki düşüş de sanayinin yavaşlamasında önemli rol oynuyor. Oysa cari açıktaki büyüme bilakis kur ve dolayısıyla enflasyon üzerinde baskı yaratır” değerlendirmesinde bulundu.