"Seçim Gündemi: IKBY'de Tarihi Anların İlk Göstergeleri"

Parlamento seçimlerinin 2022 yılından bu yana ertelendiği IKBY'de halk sandığa gitti. Erbil, Süleymaniye, Duhok ve Halepçe'den kesin olmayan ilk sonuçlar gelmeye başladı.

20.10.2024 - 21:06

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) milletvekili seçimleri için oy verme işlemi sona erdi. Seçmenler, saat 07.00 itibariyle sandıklara gitti. 2 milyon 683 bin 618 genel seçmenin oy kullanma hakkı bulunan seçimlerde, Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nun kesin olmayan verilerine göre en yüksek katılım Duhok'ta sağlandı.

Seçimlere ilişkin konuşan Duhok Valisi Ali Teter, şu ana kadar herhangi bir şikayet olmadığını belirterek, “Seçimlerin uygar ve adil bir şekilde sonuçlanmasını ümit ediyoruz. Umarım halkımız kaderini belirlemek için seçime katılır. Bu bizim için ulusal bir görev. Bu yüzden hepimiz seçime katılalım ve oyumuzu kullanalım” dedi.

Rûdaw'ın aktardığına göre, Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu Irak Şubesi Başkanı Halid Abbas ise seçime katılımın 2009 ile 2021’deki seçimlere oranla daha düşük olduğunu söyledi. Halid Abbas, “Umarım öğleden sonra oy kullanmayan vatandaşlar gelip oy kullanır. Çünkü Duhok seçime katılım oranının en yüksek olmasını beklediğimiz ilimiz” ifadesini kullandı.

Duhok genelinde 682 bin 791 seçmen bulunuyor.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Irak Özel Temsilcisi ve Irak Yardım Misyonu (UNAMI) Başkanı Dr. Muhammed Hasan da, parlamento seçimlerini IKBY için "tarihi bir gün" olarak nitelendirdi. “Bu, Kürdistan'da tarihi bir gün” diyen Hasan, “Sevgili bölge halkını bu demokrasi şöleninden ötürü tebrik ediyoruz. Her şeyin güven içinde içinde devam etmesini umuyoruz” ifadelerini kullandı.

UMANI Başkanı, "Kürdistan halkı en iyisini hak ediyor, güvenliği ve barışı hak ediyor. Bugün yaşananlar Kürdistan ve Irak'ın parlak geleceğinin kanıtıdır. Başarılar diliyorum” diye ekledi.

IKBY'de liderler, günün erken saatlerinde sandığa gitti. Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Başkanı Mesud Barzani, Erbil’in Pirmam ilçesinde oyunu kullandı.

Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin lideri Bafıl Talabani ise, Süleymani'deki Rewşen Bedirxan Okulu'nda oy kullandı.

Erbil'de oyunu kullanan Başkan Neçirvan Barzani, "Kürdistan Bölgesi halkının bugün egemenliği pratikleştirmek ve kendi temsilcilerini seçip Kürdistan Parlamentosu'na göndermeleri için oy kullanmalarını umuyorum. Bu, Kürdistan Bölgesi'nin kurumlarına meşruiyet kazandıracaktır" dedi.

Türkiye ziyaretine ilişkin gelen soruya ise Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani şu yanıtı verdi: “Normal bir ziyaretti. Türkiye ile iyi ilişkilere sahibiz."

Erbil’in Pirmam ilçesinde oy kullanan Başbakan Mesrur Barzani ise, şöyle konuştu:

“Oy verme hakkı olan tüm vatandaşlarımızın hükümetlerini belirlemek üzere sandığa gitmelerini umuyorum. Umarım bugünkü seçimler huzur içinde geçer ve Kürdistan vatandaşları haklarıyla oynayanları cezalandırır."

Genel seçimler öncesinde, 215 bin 960 güvenlik görevlisi sandığa gitmişti. Komisyona göre, özel oylamaya güvenlik güçlerinin katılım oranı yüzde 96,6 olarak kaydedildi.

IKBY'de parlamento seçimleri en son 2018'de yapılmıştı.

ERTELEME SÜRECİNDE NELER YAŞANDI?

IKBY'de milletvekili seçimlerinin ilk olarak 1 Ekim 2022'de yapılacağı açıklanmış ancak Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Bafıl Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasında azınlık kotaları başta olmak üzere seçim yasası ve Yüksek Seçim Komisyonu'nun aktifleştirilmesi konularında yaşanan anlaşmazlık sonrası seçimlerin bir yıl ertelenerek 18 Kasım 2023'de yapılması kararlaştırılmıştı. Bu tarihte de yapılamayan seçimler daha önce 25 Şubat 2024 ve 10 Haziran 2024 tarihlerine ertelenmişti.

IKBY'deki seçim düğümü, geçtiğimiz aylarda KYB’nin itirazları doğrultusunda, Federal Mahkeme'nin azınlıklara tahsis edilen 11 sandalyelik kotayı (Türkmenlere ve Hıristiyanlara beşer sandalye, Ermenilere bir sandalye) kaldırmasıyla beraber yeni bir boyut kazanmıştı. Karar uyarınca azınlık kotalarının kaldırılmasıyla parlamentodaki sandalye sayısı da 111’den 100’e indirilmiş, KDP ise parlamento seçimlerine katılmayacağını açıklamıştı. 100 milletvekilinden 95’i seçilecek, 5'i ise azınlık kontenjanıyla meclise girecek.