Federe Kurdistan Bölgesi sınırında bulunan Colemêrg'in Rûbarok (Derecik) ilçesine bağlı Bêruh köyü Dûyê mezrasında bir bir devreye sokulan askeri uygulamalar, mezra sakinleri için yaşamı katlanılmaz hale getirdi.
Mezra sakinleri, 1990'lardan boşaltılan ve 2000'li yıllarda yeniden dönüşün başladığı 20 haneli mezralarına ancak kurulan askeri noktadaki üst araması ve köy girişinde kurulan X-Ray cihazından geçtikten sonra girebiliyor. Şimdi de beton duvar ve askeri kuleler, onlar için daha da zorlaştırdı.
Hakkari Valiliğinin 11 Ekim'de "özel güvenlik bölgesi" ilan ettiği mezrada, askeri amaçlı beton duvar yapımına başlandı. Yaklaşık 2 ay önce ise yine güvenlik gerekçesiyle mezranın içinde askeri amaçlı "gözetleme" kuleleri inşa edildi. Kulelerden konuşlandırılan, kamera, termal kamera ve uzun mesafeyi görebilme yeteneğine sahip teleskobik dürbünlerle evlerin içini gözetlendiğini dile getiren mezra sakinleri, mahremiyet alanlarının kalmamasına tepkili.
Mezra sakinleri, yine örülmeye başlanan beton duvar ve kuleler nedeniyle, tek geçim kaynakları olan hayvancılığın yok edileceği endişesi taşıyor.
'SADECE İKAMETGAHI OLAN KÖYE ALINIYOR'
İnsan Hakları Derneği (İHD) Colemêrg Şube Eşbaşkanı Sibel Çapraz, mezra sakinlerinin başvuruları üzerine askeri uygulamalarla adeta açık cezaevi izlenimi veren mezrada gözlemlerde bulunduklarını dile getirdi. Yaptıkları inceleme ve gözlemler kapsamında bölgede birçok hak ihlalinin yaşandığını yerinde tespit ettiklerini belirten Çapraz, "Sınırdaki birçok köyde giriş çıkışlar yasaklanmış durumda.
Köye sadece ikametgah adresi bulunan kişilerin giriş yapabildiğini ve bu kişiler dışında hiç kimsenin alınmadığını öğrendik. Köylere girip inceleme yapmak istediğimiz de köy girişlerine kurulan noktalardaki askerler tarafından ikametgah adresi olmadan köye alınmayacağımız söylendi" ifadelerini kullandı.
Sibel Çapraz
'KAÇAK YERLEŞKE DENİLEREK İÇERİ ALINMADIK'
Dûyê köyüne yaptıkları incelemeler kapsamında köyde halen X-Ray cihazının bulunduğunu dile getiren Çapraz, "Kadın, yaşlı, çocuk demeden herkes kimlik tespiti ardından X-Ray cihazından geçtikten sonra köye giriş, çıkış sağlayabiliyordu. 1990'lı yıllarda boşaltılan bu köy, 2014 yılında AKP iktidarı ve Cumhurbaşkanlığı tarafından 'Köye Dönüş' projesi kapsamında tekrar köylerine alınmış. Köyde devletin bizzat elektrik bağlaması ve bu proje kapsamında köylülerin köye alınmasına rağmen, bölgedeki askerler köyün, 'kaçak yerleşke' olduğunu söyleyerek köye girişimiz engellendi. Köylülerle yaptığımız görüşmeler kapsamında büyük bir yaşam hakkı ihlali olduğunu tespit ettik" diye konuştu.
'YETKLİLİLERE ACİL ÖNLEM ÇAĞRISI'
Köylerindeki dere yatağına kurulan beton duvar ve köyde kurulan askeri kulelere ilişkin köylülerin kendilerine ulaşarak başvuruda bulunduklarını söyleyen Çapraz, "Köylüler, örülen beton duvarla su ihtiyaçlarını kesilmiş, hayvanlarının su ihtiyaçlarını karşılayamadıklarını, yapılan askeri kulelerin evlerini gözetleyecek şekilde inşa edilerek mahremiyetin ihlal ediliyor. Şuan köy tamamen susuz bırakılmaya çalışıyor. Bu büyük yaşam hakkı ihlalidir. Tüm yetkililere sesleniyoruz: Dûyê köyünde yaşayan yurttaşların, bir an önce insani ihtiyaçlarının giderilmesi ve karşılanması gerekiyor. Yetkililerin konuya dair acil önlem alınmasını talep ediyoruz" şeklinde konuştu.
Çapraz, sınır köylerinde hazırladıkları gözlem ve inceleme raporlarını kısa bir süre içerisinde yayınlayacaklarını sözlerine ekledi.
MA / Mazlum Engindeniz