Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde (AYM) dava açtı. Bugüne kadar Türkiye'de kapatma davası açılan partileri ve devamında yaşanan gelişmeleri derledik.
Türkiye'de parti kapatma yetkisi Anayasa Mahkemesi'nde. Başvuru sonrası davanın kabul edilip edilmemesi hakkında karar verecek olan AYM'nin tüm bu süreç için bir zaman kısıtlaması yok.
Anayasa'ya göre Anayasa Mahkemesi tarafından "Bir siyasî partinin tüzüğü ve programının 68. maddenin dördüncü fıkrası hükümlerine aykırı bulunması halinde temelli kapatma kararı verilir." Anayasa Mahkemesi temelli kapatma yerine "Siyasî partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebilir."
68. Maddenin dördüncü fıkrasına göre "Siyasî partilerin tüzük ve programları ile eylemleri, devletin bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine, millet egemenliğine, demokratik ve lâik cumhuriyet ilkelerine aykırı olamaz; sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir tür diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlayamaz; suç işlenmesini teşvik edemez."
1961 Anayasası'na göre de benzer gerekçelerle kapatılan beş parti var. Bunlardan birisi, 1969 seçimlerinde Konya'dan bağımsız olarak parlamentoya giren Necmettin Erbakan ve 17 arkadaşı tarafından kurulan Milli Nizam Partisi'ydi. 1970'te kurulan parti, bir buçuk yıl bile yaşamadan 1971'de kapatıldı.
1980 darbesi sonrası ise CHP ve MHP dahil birçok partinin faaliyetleri yasaklandı. Bu iki parti askeri yönetim dönemi sonrası yeniden kurulup zaman içinde eski isimlerini alırken, Milli Nizam Partisi yerine 1972'de kurulan ve oy oranını bir seçimde yüzde 12'ye kadar çıkararak üç kez iktidar ortağı da olan Milli Selamet Partisi'nin ardılı ise Refah Partisi olarak 1983'te kuruldu.
1982 Anayasası'na göre Türkiye'de 21 siyasi parti kapatıldı. Bunlardan bir kısmı yüzde 10 seçim barajını geçen ya da yüzde beşin üzerinde oy alan İslami eğilimli partiler ile çoğunlukla Kürt nüfusun oy verdiği siyasi partilerdi.
REFAH PARTİSİ - 1998
Türkiye'de 28 Haziran 1996'da Refah Partisi (RP) ile Doğru Yol Partisi'nin (DYP) Necmettin Erbakan başbakanlığında kurduğu koalisyon hükümeti gerginliğin artmasına neden oldu.
28 Şubat 1997'deki dokuz saat süren Milli Güvenlik Kurulu toplantının sonunda yayımlanan bildiride laikliğin Türkiye'de demokrasi ve hukukun teminatı olduğu vurgulanırken, hükümetten aralarında sekiz yıllık kesintisiz eğitime geçilmesi, tarikatlara bağlı okulların Milli Eğitim Bakanlığı'na devredilmesi, Kuran kurslarının denetlenmesi ve kılık-kıyafet kanunun uyulmasını da içeren bir dizi eylemi hayata geçirmesi istendi.
Bu toplantıdan birkaç ay sonra RP hakkında "laiklik karşıtı eylemlerin odağı olduğu" gerekçesiyle kapatma davası açıldı. Erbakan istifasını sunmuş olsa da 1998'de parti kapatıldı.
O dönem Recep Tayyip Erdoğan da Refah Partisi'nden İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmişti.
FAZİLET PARTİSİ - 2003
Refah Partisi kapatılmaya yakın, devamı niteliğinde Fazilet Partisi kuruldu. Böylece Refah Partisi'nin kapatılmasıyla bağımsız kalan 150 kadar milletvekili Fazilet Partisi'ne geçti.
18 Nisan 1999 seçimlerinde yüzde 15'in üzerinde oy alarak 111 milletvekili çıkaran Fazilet Partisi'nin İstanbul milletvekili Merve Kavakçı, TBMM'deki yemin töreni sırasında genel kurula başörtüsüyle çıkınca büyük tartışmalar yaşandı. Nihayetinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, 7 Mayıs 1999'da partiye kapatma davası açtı.
