AB ile ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırım kararlarını değerlendiren uzmanlar, Ankara’yı zor günlerin beklediğini belirterek, atılacak reform adımlarına işaret etti.
ABD Senatosu, Kuzey Akım 2 boru hattı projesine ve Türkiye'ye S-400 füze savunma sistemlerini satın alması nedeniyle yaptırımların önünü açan Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasasını (NDAA) kabul etti.
ABD Başkanı Donald Trump'ın sosyal medya şirketlerine yasal güvence sağlayan bir düzenlemeyi içerdiği için veto edeceğini söylediği tasarıyı, Temsilciler Meclisi 11'e karşı 79 oyla onayladı.
Temsilciler Meclisi’nden üçte ikiden büyük oy çokluğuyla geçen tasarı, Senato’dan da aynı çoğunlukla geçtiği için Trump'ın vetosu geçersiz kılınabilecek.
Tasarının nihai halinde, Savunma Bakanlığı (Pentagon) için 635,5 milyar doları temel bütçe, 69 milyar doları savaş fonu olarak bilinen "Denizaşırı Muhtemel Operasyonlar Fonu", 8,9 milyar doları ise tasarının yetki alanları dışındaki savunmaya ilişkin harcamalar olmak üzere 713,4 milyar dolar bütçe ayrıldı. Bunun yanı sıra Enerji Bakanlığı bütçesi altında nükleer kapasiteye ilişkin savunma harcamaları için 26,6 milyar dolar bütçe belirlendi.
NDAA tasarısında, Çin’e karşı "Pasifik Caydırıcılık İnisiyatifi"nin kurulması öngörülürken, ABD’nin Pasifik bölgesindeki askeri gücünü tahkim etmek, bölgedeki ortak ve müttefiklere destek vermek üzere bu inisiyatif için Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanlığının bütçesine ek 2,2 milyar dolar fon ayrıldı.
AB LİDERLER ZİRVESİ’YLE AYNI GÜNE DENK GELDİ
AB’nin Türkiye’ye yaptırım uygulaması kararını ABD ile eşgüdüm içinde hayata geçireceğini duyurması Türkiye’nin Doğu-Batı ikilemini yine gündeme taşıdı.
Avrupa Birliği (AB), Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetleri nedeniyle tartışmalı sularda hareket ederek uluslararası hukuk kurallarını ihlal etmekle suçladığı Ankara’ya yaptırım kartını 11-12 Aralık’taki liderler zirvesinde gösterdi.
Zirveden Doğu Akdeniz’deki sondaj faaliyetleriyle bağlantılı kişi ve kuruluşlara dönük yaptırım listesinin genişletilmesi kararı çıkarken, bu kararın uygulanmasının önümüzdeki mart ayına ertelenmesi dikkat çekti. Ankara için daha dikkat çekici olan; AB liderlerinin Türkiye’ye karşı izlenecek yol konusunda ABD ile eşgüdüm içinde hareket edeceklerini duyurması oldu.
UZGEL: TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİ SIKINTIYA GİRECEK
Konuyla ilgili K24’e konuşan uluslararası ilişkiler profesörü İlhan Uzgel, Türkiye’nin aynı anda mensubu olduğu Batı blokunun iki hattı olan AB ve ABD’de yaptırımla gündeme geldiğini belirterek, “Bu durum Türk dış politikası açısından son derece sorunludur” dedi.
AB’nin şimdilik marta kadar Türkiye’ye süre tanıdığını anımsatan Prof. Dr. İlhan Uzgel, “Fakat Amerika’nın işleyişi farklıdır. ABD, Türkiye’yle ilgili yaptırım konusunu savunma bütçesinin içerisine koydu. Dolayısıyla bu noktada yapacak pek bir şey yok. Tasarının 30 gün içerisinde uygulanması gerekir” ifadelerini kullandı.
Son tasarıyla birlikte Türkiye-ABD ilişkilerinin çok sıkıntıya gireceğinden söz eden Uzgel, tasarıda yer alan 12 maddeden 5’inin Türkiye aleyhine kararlaştırılacağını dile getirdi:
“Başkan Trump’ın Türkiye’yle ilgili 12 maddeden 5’ini seçmesi gerekiyor. Türkiye, seçilecek 5 maddenin en hafifletici olanları için Trump’ı ikna etmeye çalışacak. Trump gideceği için bu konuda ne kadar etkili olunur bilemiyoruz. Her halükârda bu durum Türkiye’yi sıkıntıya sokacaktır.”
SÖNMEZ: KIRILGANLIK ARTACAK
K24’e konuşan İktisatçı Mustafa Sönmez de ABD’nin bütçe tasarısının onaylanmasına AB’nin liderler zirvesindeki kararıyla birlikte bakmak gerektiğini belirterek, her türlü yaptırım kararının yabancı yatırımcıyı soğutacağını ve onları Türkiye’den uzaklaştıracağını vurguladı.
Kararların yatırımcılar için Türkiye’yi riskli bir ülke haline getireceğini ifade eden Sönmez, Türkiye’nin geleceğe dönük hem dış borç yükümlülüklerinin olduğunu hem de ithalatın finansmana ihtiyacı olduğunu dile getirdi.
Öte yandan döviz fiyatlarının da yeniden artış gösterebileceğini söyleyen Mustafa Sönmez, “Doğrudan doğruya yabancı yatırımcının uzaklaşması veya niyetlerini askıya alması döviz fiyatlarının yükselmesine, dış kaynakların eksilmesine neden olur. Bu da kırılganlığı arttırır” diye konuştu.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın buna karşı atacağı reform adımlarının önemli olacağını ifade eden Sönmez, Türkiye’yi ekonomik açıdan zor günlerin beklediğini sözlerine ekledi.K24