Yılın ilk haftasında altın, borsa ve dolar kazandıran yatırım araçları oldu. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, geçen haftayı yüzde 0.50 değer kazanarak 10,075.17 puandan tamamladı. Endeks, hafta içinde en düşük 9,780.73 ve en yüksek 10,097.08 puanı gördü. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksine dahil hisse senetleri arasında geçen hafta en çok yükselen yüzde 28.72 ile Trabzonspor Sportif A.Ş. oldu. Trabzonspor Sportif A.Ş.'yi, yüzde 11.29 ile Margun Enerji, yüzde 10.52 ile Tümosan Motor ve Traktör Sanayi izledi. Hisseler arasında en çok değer kaybedenler; yüzde 25.76 ile Anadolu Efes Biracılık, yüzde 13.66 ile LDR Turizm, yüzde 13.44 ile Anadolu Grubu Holding olarak sıralandı. Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören en değerli şirketler, 542 milyar 220 milyon TL ile Garanti BBVA, 472 milyar 944 milyon TL ile Koç Holding ve 411 milyar 240 milyon TL ile Türk Hava Yolları oldu. TCMB'nin politika faizi indirimine beklenen tepkiyi vermeyen Borsa İsanbul'da BIST 100, 10,000 puanın üzerine çıkmakta zorlanıyor. Reel sektörde yaşanan daralma ve bilançoların etkileri bunun en temel sebepleri... Bunun yanı sıra, yerli ve yabancı yatırımcıların tahvillere yönelişi de borsayı olumsuz etkiliyor. Altın, ABD seçimleri sonrasında yaşadığı sert düşüşü telafi ettiği gibi yukarı yönlü hareketini sürdürüyor. 24 ayar külçe altının gram fiyatı geçen hafta yüzde 1.62 artışla 3,012 TL'ye, cumhuriyet altınının fiyatı da yüzde 1.60 değer kazanarak 20,430 TL'ye yükseldi. Doların satış fiyatı yüzde 0.43 artışla 35.37 TL, Euro'nun satış fiyatı ise yüzde 1.03 azalışla 36.40 TL oldu. Geçen hafta 44.24 TL olan İngiliz Sterlini'nin satış fiyatı, yüzde 0.88 değer kaybederek 43.85 TL'ye geriledi.
ENFLASYON, MASA BAŞINDA İTİNAYLA DÜŞÜRÜLÜR!..
Çok da şaşırtıcı gelmiyor artık... Emekli maaşlarına zam yapılacak ayda TÜİK tüm beklentilerin de altında bir enflasyon oranı açıkladı. Böylelikle, ekonomi yönetiminin açıklamaları doğrultusunda, dezenflasyon sürecinin 'başarılı' olduğu kanıtlanmış oldu. Tabii inanmak isterseniz! TÜİK verilerine göre, tüketici fiyatları aylık olarak yüzde 1.03 arttı. Yıllık enflasyon yüzde 44.38, yıllık yıllık çekirdek enflasyon yüzde 45.34 oldu. TÜİK verilerine göre, üretici fiyatları tarafında da ivme aşağı yönlü... Aylık üretici enflasyonu yüzde 0.40 olurken, yıllık üretici enflasyonu ise yüzde 28.52 olarak gerçekleşti. 2024'te yıllık bazda fiyatı en çok artan grup yüzde 91.64 ile eğitim oldu. Eğitimi yüzde 69.03 ile konut, yüzde 57.13 ile lokanta ve oteller izledi. 2024'te en düşük artış yüzde 25.88 ile ulaştırma grubunda yaşandı. Aylık bazda en yüksek artış yüzde 2.78 ile ev eşyasında gerçekleşti. Ev eşyasını yüzde 1.82 ile haberleşme grubu yüzde 1.71 ile konut takip etti. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 2024 Aralık ayı itibarıyla, 19 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 12 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 112 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti. Beklenti, enflasyonun yılı yüzde 45.20 seviyesinde kapatması yönündeydi. Aralık ayı için aylık enflasyon beklentisi de yüzde 1.63 olarak kaydedilmişti. TCMB son enflasyon raporunda 2024 yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 44 seviyesine çıkarmıştı. Bu hedefe, TÜİK'in çabalarıyla ulaşıldığını söylemek gerek! Ancak, ne hanehalkının ne de reel sektörün davranışlarını bu rakamlar belirlemeyecek. Bu sebeple de dezenflasyon sürecine bu tip hayali rakamların olumlu değil, tam tersine olumsuz etkileri olacak. Yani ekonomi yönetiminin hesabı çarşıya uymayacak!
NE VERİLERİN NE DE BEKLENTİLERİN GERÇEKLİKLE ALAKASINI KURMAK ZOR!
Orta Vadeli Program'da (OVP) 2024'te enflasyonun yüzde 41.5 olması bekleniyordu. TÜİK'in rakamlarıyla bile bu hedef tutturulamadı. Gerçi ne zaman OVP hedefleri tutturulabildi ki?.. TCMB'nin son piyasa katılımcıları anketinde piyasanın 2024 yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 45.28 olmuştu. Bu da gariptir ki TÜİK verilerinin üzerinde kaldı! Üstelik piyasa beklentileri oldukça iyimser olmasına rağmen... 2024 yılının ilk yarısında enflasyon görece yüksek bir seyir izlerken, ikinci yarıda baz etkisi ve TCMB'nin görece sıkı duruşuyla ivmesini aşağı çevirmişti. Yıla yüzde 64.86 düzeyinde başlayan yıllık enflasyon, mayıs ayında yüzde 75.45 ile zirve seviyesine yükselmişti. Mayıs ayından itibaren düşüş ivmesi belirgin bir hale gelirken, kasım ayında yıllık enflasyon yüzde 47 seviyesine kadar çekilmişti. Politika faizini son olarak mart ayındaki toplantıda yüzde 50 seviyesine çıkaran TCMB, aralık toplantısına kadar sıkı duruşunu korumuştu. Ancak eylül, ekim ve kasım ayı enflasyon rakamları ekonomi yönetiminin beklenisinin üzerinde gerçekleşmişti. Buna rağmen TCMB, aralık ayındaki toplantısında politika faizini 2.5 puan indirimle yüzde 47.50 seviyesine çekmişti. Bunun ekonomik parametreler doğrultusunda alınmış bir karar olduğunu söylemek imkânsız. TCMB'nin karar metninde, özellikle enflasyona yönelik yer alan saptamalar ise iyimserliğin de ötesinde gerçek dışı. Enflasyon gerçeklerine biraz yaklaşmak için şu rakamlara bakmak çok daha anlamlı olacak: Hanehalkının 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi yüzde 63.1, bu rakam reel sektör için yüzde 47.6... Peki siyasi iktidarın etkisi altında olmayan Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) tarafından ölçümlenen yıllık TÜFE oranı nedir? Yüzde 83.4... Siz böyle bir ülke gördünüz mü, rakamların arasında böyle bir makasın olduğu herhangi bir ülke!..
ASGARİ ÜCRETLİYİ YOKSULLUĞA, EMEKLİYİ AÇLIĞA MAHKUM ETMEK
Derler ya, 'enflasyon zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapar', bu sözün Türkiye için çok açık bir gerçek olduğu ortada... Hele ki resmî kurumlar verileri çarpıtıyor ve o enflasyon verileri üzerinden çalışanların ve emeklilerin maaşları belirleniyorsa... Malum asgari ücretliye yüzde 30 zam reva görüldü. 3 Ocak'ta yılın ikinci yarısı için aralık ayı enflasyonunun belli olmasıyla, emekli ve memurlarla memur emeklilerinin alacağı zam oranı da netleşti. Yılda iki kez enflasyon farkına bağlı olarak zam alan memur ve emekliler, 2024 yılının son ayının enflasyon verilerinin belli olmasıyla birlikte, 2025 Ocak ayında alacakları zamları hesaplamaya başladı. İşçi emeklisi ve memurlar zamlarını altı aylık enflasyon verilerine göre alıyor. Aralık ayında enflasyon yüzde 15.75 olarak gerçekleşti. Bu durumda, SSK ve Bağkur emekli aylıkları için üç aylık dönemde alacakları zam ya da enflasyon farkı yüzde olarak ortaya çıktı. Emekliler haziranda altı aylık enflasyon oranı olan yüzde 24.73 zam almıştı. Böylece SSK ve Bağkur emeklisi 2024 yılı için toplam yüzde 44.3 zam almış oldu. Aralık ayı enflasyonu memur ve emeklileri de yakından ilgilendiriyor. Memur ve memur emeklileri toplu sözleşme zammına ek olarak enflasyon farkı alıyorlar. Temmuz ayında yüzde 10'luk sözleşme zammı alan memur ve memur emeklileri bu oranı aşan miktarda enflasyon farkı alacak, üstüne de sözleşmeden doğan yüzde 6'lık bir zam eklenecek. Bu hesaplamalar doğrultusunda, memur ve memur emeklisi zammı da yüzde 11.54 olarak netleşti. Memur ve memur emeklisi geçen yıl toplam yüzde 33.3 zam almış oldu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, “İnşallah enflasyon oranları belli olduktan sonra ocak ayında yine Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda en düşük emekli aylığının da arttırılması noktasında bir çalışma içerisinde bulunabileceğimizi ifade etmek isterim” demişti. O düzeltmeyle birlikte 12,500 TL maaş, olsa olsa 14,000 TL olacak. Yani açlık sınırının altında...
