Türkiye'de milyonlarca çalışan, işten ayrılma durumlarında güvence olarak gördükleri "kıdem tazminatı hakkı nasıl kazanılır?" diye merak ediyor.
Yıllarca çalışıp kıdem tazminatı hakkını kazananlar, işverenin haklarını vermemesi durumunda ne yapmalı.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Uzmanı Özgür Erdursun, çalışanın kıdem hakkını hangi durumlarda alabileceği ve almak için neler yapacaklarını anlattı.
Erdursun, bugün Dünya'daki köşesine kıdem tazminatını taşıdı.
"Kendi isteği ile işten ayrılanlar kıdem tazminatı alabilir" başlıklı yazısında Erdursun prim gün sayısına dikkati çekti.
Erdursun, "Sigortalı olarak çalışanlar ilk işe başlama tarihlerine göre eski İş Kanununun değişmeyen maddesi olan 1475 sayıl İş Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendine istinaden prim gün şartlarını yerine getirmiş iseler SGK’dan ‘’Kıdem Tazminatına Esas Yazı’’ alarak ve bu belgeyi işverene vererek kıdem tazminatlı olarak işten ayrılabilir." uyarısında bulundu.
Sigorta başlangıç tarihi ve çalıştıkları gün sayısına göre kıdem tazminatı hakkının ayrıntılarını bildiren Erdursun'un aktardığına göre;
"8 Eylül 1999'a kadar sigortalı olanların 3600 günleri olması durumunda,
9 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olanların 4500 prim günü ve 25 yıllık sigortalılık süresi ayrıca 7000 prim günü varsa sigortalılık süresi şartı aranmadan kıdem tazminatlarını alabilirler.
Kendi isteği ile il akdini fesheden çalışanlar için ise 1 Mayıs 2008sonrasında sigortalı olmaları ve SGK tarafından yayınlanan SGK’dan ‘’Kıdem Tazminatına Esas’’ yazı almaları ve prim gün sayısını karşılamaları gerekiyor.
Erdursun 1 Mayıs 2008 - 31 Aralık 2008 tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlar için sigortalılık süresi aranmaksızın en erken emeklilik gününin 4600 gün olduğunu bildirdi.
Erdursun bu tarihlerde sigortalı olanlara "4600 gününüz dolduğunda SGK’ dan yazı alarak kıdem tazminatını hak edebilirsiniz." dedi.
Erdursun diğer başlangıç yıllarına ilişkin şunları kaydetti:
"2-Sigortalılık başlangıcı 2009 yılı olanlar için 4700 prim günü,
3- Sigortalılık başlangıcı 2010 yılı olanlar için 4800 prim günü,
4- Sigortalılık başlangıcı 2011 yılı olanlar için 4900 prim günü,
5- Sigortalılık başlangıcı 2012 yılı olanlar için 5000 prim günü,
6- Sigortalılık başlangıcı 2013 yılı olanlar için 5100 prim günü,
7- Sigortalılık başlangıcı 2014 yılı olanlar için 5200 prim günü,
8- Sigortalılık başlangıcı 2015 yılı olanlar için 5300 prim günü,
9- Sigortalılık başlangıcı 2016 yılı olanlar için 5400 prim günü, sigortalıların yaş hariç emeklilik şartlarını sağladığı koşulları ifade etmektedir."
Öte yandan bazı işletmelerin, bu hakkı kazanmasına rağmen çalışanına kıdem tazminatı ödememekte ısrar ettiğini belirtti.
O BANKA DA KIDEM TAZMİNATINI VERMİYOR
İşletmelerin bu ısrarının kanuna aykırı olduğunu bildiren Erdursun ""Kanunlara uymayanlar arasında büyük işletmeler ve bankalar dahi var. Son dönemde adını çok sık duyduğumuz adı futbolcu isimleriyle anılan banka dahi kurallara uymayarak kıdem tazminatını vermiyor." ifadelerine yer verdi.
Erdursun'un aktardığına göre Kıdem Tazminatına Esas yazı ile işveren kıdem tazminatını ödemiyor ise şu yollara başvurulabilmekte:
- İşverene noter kanalı ile ihtar gönderilecek
- Arabulucuya müracaat edilecek
- İş mahkemesinde dava açılacak
Dava sonunda Kıdem Tazminatı bankalarca mevduatlara uygulanan en yüksek banka faizi uygulanarak ödeniyor. Faiz başlangıç tarihi iş akdinin feshi edildiği tarih olarak belirleniyor.
Öte yandan SGK’dan Kıdem Tazminatına Esas Yazı alan kişilerin son çalıştıkları iş yerinde en az bir yıllık çalışmalarının olması durumunda bir yıla bir brüt ücret şeklinde kıdem tazminatları hesaplanıyor. Kıdem tazminatının 30 Haziran 2025’e kadar tavan tutarı 46.655,43 TL olarak belirlenmişti.