Uyuşturucu baronlarının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı alarak uyuşturucu gibi birçok suçtan yürüttükleri kara para trafiği gündemdeki yerini korurken Emniyet Genel Müdürlüğü’nün raporu metamfetamin yakalamalarındaki ciddi artışı ortaya koydu. Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Başkanlığı tarafından yayımlanan 2024 Türkiye Uyuşturucu Raporu’nda ülkenin stratejik coğrafi konumunun uyuşturucu kaçakçılığı açısından önemine vurgu yapıldı. Raporda son yıllarda sentetik uyuşturucuların yarattığı tehdidin artmaya devam ettiği belirtildi.
Rapora göre 2023’de 16 ton 210 kilogram metamfetamin yakalanırken bu yıl ise bu miktar yüzde 35,5 artışla 21 ton 912 kilograma yükseldi. Dünyada ise 2022 yılına göre yüzde 7 azalışla 367 ton metamfetamin ele geçirildi. Raporda, Türkiye’de metamfetamin yakalamalarındaki artış şöyle dile getirildi: “2019 yılında ülkemizde metamfetamin yakalamalarında başlayan keskin artış, takip eden 2020, 2021 ve 2022 yıllarında da devam etmiş, 2023 yılında ülke tarihindeki en yüksek metamfetamin yakalama miktarına ulaşılmıştır.”
EROİNDE TALİBAN ETKİSİ
Raporda aynı zamanda yakalanan eroin miktarında yaşanan düşüşte Taliban etkisi olduğu vurgulandı. Afganistan’da Nisan 2022'de Taliban'ın en üst düzey lideri Haybatullah Akunzade, ülkede afyon ekiminin kesinlikle yasak olduğu fetvasını verdiği hatırlatılan raporda, bu yasakla paralel biçimde, Türkiye’de yakalanan eroin miktarlarının da keskin biçimde düşüş yaşadığı vurgulandı.
2021’de 22 bin 202 kilogram eroin yakalanırken bu miktar 2022’de 7 bin 972 kilograma düştü. 2023’de de düşüş eğilimi devam etti ve Türkiye’de toplamda 3 bin 314 kilogram eroin ele geçirildi.
Rapora göre dünyada ve Türkiye’de en çok kullanılan uyuşturucu maddelerden biri olan esrarda yakalamalar 2023 yılında yaklaşık yüzde 23 oranında artışla 77,9 ton olarak gerçekleşti. Öte yandan 2023 yılında kök kenevir yakalama miktarı, bir önceki yıla göre yüzde 43,6 oranında arttı.
Raporda ayrıca yeni psikoaktif maddelere (NPS) dair de endişeler dile getirildi. 2023 yılında yakalanan sentetik kannabinoid miktarı, bir önceki yıla göre neredeyse iki katına yükseldi. 2022’de bin 56 kilogram sentetik kannabinoid yakalanırken 2023’te yakalanan kannabinoid miktarı 1994 kilograma çıktı.
300 KİŞİ ÖLDÜ
Raporda madde bağlantılı ölümlere (MBÖ) ilişkin de veriler yer aldı. Buna göre raporda, madde bağlantılı ölümlere ve bunlar içinde metamfetaminin payına ilişkin şu dikkat çekici verilere yer verildi. Raporda 2013 yılında 232 olan doğrudan MBÖ 2017 yılında yüzde 306 artışla 941 olduğu anımsatılırken 2018 yılından itibaren madde bağlantılı ölümler düşüşe geçmiş ve düşüş trendi 2022 yılına kadar devam ettiği belirtildi. 2023 yılında ise bir önceki yıla göre MBÖ nedeniyle yüzde 22 artışla 300 kişinin hayatını kaybettiği ve 2017 yılından 2023 yılına kadar yüzde 68’lik bir düşüş kaydedildiği belirtildi.
Uyuşturucu bağlantılı ölüm vakalarının 2023 yılında yüzde 61,6’sının sebebi çoklu madde kullanımından kaynaklandığı aktarılan raporda, ölümlerin yaş ortalamasının 35 olduğu belirtildi. Raporda 30 yaş altı ölümlerin yüzde 34,3 30-39 yaş arası ölümlerin yüzde 35, 40 yaş üzeri ölümlerin ise yüzde 30,3 oranında olduğuna dikkat çekildi.
Metamfetamin ölümlerine ayrı bir başlık açılan raporda, bu konu hakkında şu bilgiler verildi: “Doğrudan madde bağlantılı 300 ölümün 148’inde metamfetamine rastlandığı bilinmektedir. 2023 yılında 185 çoklu madde kullanımından kaynaklı ölümün yüzde 53,5’inde metamfetamin görülmüştür. Diğer yandan tekil madde kullanımından kaynaklı 49 ölüm içerisinde ise yüzde 42,6’sı metamfetamin kaynaklıdır. Ülkemizde aşırı doz ölümlerin en yüksek görüldüğü 2017 yılında meydana gelen ölümlerde metamfetamin görülme oranı yüzde 7,7 iken, 2023 yılında bu oran yüzde 46,3 olmuştur. Tek başına metamfetamin kaynaklı ölümler 2017 yılında yüzde 0,3 iken 2023 yılında yüzde 42,6’ya çıkmıştır. 2016 yılında yüzde 3,5 olan metamfetamin tedavisine başvuru oranı, 2023’te yüzde 37,1 olmuştur.”
HARCAMADA %62,5 ARTIŞ
Raporda uyuşturucu ile mücadelede harcanan kamu kaynakları ise son
5 yılın en yüksek seviyesine ulaştığı dikkat çekti. 2023 yılı kamu harcamaları 2022 yılına kıyasla yaklaşık yüzde 62,5 arttı. Yıllara göre uyuşturucu ile mücadele bağlantılı kamu harcamaları şu şekilde sıralandı:
• 2018: 1 milyar 362 milyon 728 bin TL
• 2019: 1 milyar 434 milyon 964 bin TL
• 2020: 1 milyar 840 milyon 513 bin TL
• 2021: 2 milyar 340 milyon 421 bin TL
• 2022: 4 milyar 264 milyon 683 bin TL
• 2023: 6 milyar 928 milyon 184 bin TL
