MİT ve Van polisi, Eylül ayında, Türkiye’de yaşayan İranlı bir muhalifi kaçırmayı planlayan İran ajanlarını tutukladığını aöıklayıp, olayın videosunu da bir ay sonra çok sayıda medya kuruluşlarına servis etmişti.
Videoların "Tahran’ı küçük düşürdüğü" yorumları yapılırken, tutuklamaların da İran ve Türkiye’nin Kafkasya bölgesinde artan bir güç mücadelesi içinde olduğu bir dönemde yapıldığı dikkat çekti.
Analistlertarafından Türk ve İsrail'in teçhizat desteğiyle Azerbaycan'ın Ermenistan'ı Dağlık Karabağ bölgesinden çıkarmasının İran’ın bölgedeki etkisini azaltan bir unsur olduğu da belirtiliyor.
Merkezi Londra’da bulunan Chatham House’un Ortadoğu uzmanlarından Galip Dalay, Amerika’nın Sesi (VOA) haber istesine Azerbaycan’ın İsrail ve Türkiye ile ayrı ayrı ilişkilerindeki yakınlığın bölgedeki siyasette dengeleri değiştirdiğini söyledi.
Dalay, Güney Kafkasya’da İran’ın rolünün azaldığı, buna karşılık Türkiye’nin rolünün arttığı görüşünde. Dalay, Rusya’nın bölgedeki gücünü öne çıkardığı yeni bir jeopolitik realite olduğunu söyleyerek, bunların İran’ı endişelendiren faktörler olduğuna dikkat çekti.
İran bugünlerde diplomatik yolları zorlarken bölgedeki dinamikler karşısında da yeni hamlelerde bulunuyor. Ekim ayında Tahran, Azerbaycan sınırında uzun zaman sonra ilk kez askeri tatbikat düzenledi.
Tahran’ın Azerbaycan’a baskı yaptığını söyleyen Amerikan Alman Marshall Fonu (GMF) Ankara Ofisi Direktörü Özgür Ünlühisarcıklı da İran, Ermenistan ve Rusya arasında Kafkasya ile ilgili diplomatik bağların giderek güçlendiği görüşünde. Ünlühisarcıklı, buna örnek olarak İran’ın, Azerbaycan sınırının hemen yanında askeri tatbikatlar yapmasını gösteriyor. Ünlühisarcıklı, bu nedenle de bölgede uzun vadede kalıcı olacak bir gerilimin varlığına işaret ediyor.
Tahran’ın bu hamlesinin ardından Türkiye, Azeri güçleriyle İran sınırı yakınında ortak askeri tatbikat yaparak Ankara’nın Bakü için ne kadar önemli olduğunu göstermek istedi.
Ayrıca, Türkiye'nin İran'ın doğu komşusu Pakistan ile derinleşen askeri bağlarının, Sünni-Şii gerilimini körüklemesinden endişe Tahran'ın tedirginliği artırıyor.
Bonn Üniversitesi’nden akademisyen Zaur Gasimov, İran’ın Türkiye, Pakistan ve Azerbaycan arasındaki askeri işbirliğinin derinleşmesini endişeyle izlediğini söylüyor. Gasimov, bunun sebebini İran’ın, Ortadoğu'da bölgesel siyasetin dinamiklerini mezhepçilik ve Şiilik çerçevesinde algılamasına bağlıyor.
İran’ın krizle boğuşan ekonomisi için Türkiye ile ticaret çok önemli ve analistler, bu durumun Ankara’nın Tahran’a karşı sert bir tutum sergilemesine alan açtığını söylüyor.